Door Udo Pollmer

Zo’n 80 jaar geleden nam het Zwitserse bedrijf Roche het besluit dat vitamine C in de handel gebracht moest worden. De huisartsen lachten de vertegenwoordigers van het Pharmaceutisch concern gewoon uit. Maar het bedrijf vond een manier om vitamines aan een zegetocht te helpen, zo verklaart Udo Pollmer.

Consumentenorganisaties waarschuwen momenteel voor voedingssupplementen voor kinderen. Meer dan de helft van de monsters overschreden de maximale dagdosering voor vitaminen en mineralen zoals die door de Gezondheidsraad zijn voorgesteld...

...of zochten de grenzen daarvan op, ofschoon deze maximale dagdoseringen pas gelden vanaf een leeftijd van 15 jaar.

Het slikken van vitaminen is in de plaats gekomen van de moeizame bedevaarten naar de relikwieën, waaraan in het verleden werd deelgenomen door zieken die daarmee hoopten op genezing. Vandaag de dag beloven vitamine-cocktails de verlossing, waar vroeger de aanbidding van een tafelkleed voor nodig was. In het klooster van Andechs wordt voor dit doel een stuk tafelkleed van het laatste avondmaal bewaard. Zwangere vrouwen ondernamen pelgrimstochten naar het Franse Charroux, omdat de daar achtergebleven voorhuid van Christus, een gelukkige geboorte beloofde. Een ander exemplaar lokte de gelovigen naar de kerk van Laterano in Rome. In totaal werden zelfs 13 voorhuiden van Christus, Sancta Praeputia, aanbeden - exact zo veel als er nu vitaminen zijn, waarvan de gelovige gemeenschap dezelfde wonderen verwacht.

Hoe een farmaceutisch bedrijf de huisartsen overtuigde

Het Zwitserse bedrijf Roche heeft de paradigmawissel goed 80 jaar geleden in gang gezet, toen het op zoek was naar manieren om het ascorbinezuur in de markt te zetten. Vitamine C had bewezen effectief te zijn bij scheurbuik, een oude zeemanskwaal. Dat was echter al lang geleden en nieuwe toepassingen waren niet in zicht. Zodoende kreeg de propaganda afdeling de opdracht om van “praktiserende artsen, vitamine gelovigen c.q. vitaminvoorschrijvers te maken.“ Dit bleek moeilijker dan verwacht, de vertegenwoordigers van de farmaceutische onderneming werden alleen maar uitgelachen door de huisartsen.

Dus werden ze gekieteld aan een zeer gevoelig orgaan, de geldbuidel. Daarvoor was een nieuwe indicatie nodig. Roche verzon het „occulte hypovitaminosis“. Naast het acute gebrek zou er ook een "verborgen" tekort heersen en het was de taak van de artsen om het "gevaar en hun kwalijke eigenschappen“ te ontdekken". Voor de wonderbaarlijke "hypovitaminosis-visvangst", in hun bedrijfsjargon, is „een beetje hocus-pocus“ nodig ". Men bood een test aan: wanneer de urine een kleurstof blauw liet kleurden, dan was er genoeg vitamine C in het lichaam, zo niet, dan waren tabletten vereist. De verkleuring trad echter pas op bij een massieve overdosis, zodat de vitamine weer onveranderd met de urine werd uitgeplast.

Het concept achter de zogenaamde "occulte hypovitaminosis" werkt als volgt: wie zijn auto met een volle tank start heeft na een paar kilometer een beetje minder brandstof in de tank . Daarmee begint het "occulte" benzine tekort in de auto. De bestuurder moet nu om de paar kilometers zoveel bijtanken totdat de tank overloopt. Vandaag, spreekt men over een subklinische deficiëntie, omdat het woord "occult" een vreemde bijsmaak heeft.

Vakblad: relatie tussen vitaminegebrek en intelligentie

De campagne kreeg vaart, toen voedingsgoeroes hun kansen schoon zagen en klaagden dat: "ondanks... de vitamine-preparaten van onze farmaceutische industrie is de gezondheidsschade onder de Zwitserse bevolking ten gevolge van hun voorkeur voor vitamine-arme voeding in ruime mate voorhanden. "- dat was 1939.
In het vakblad Science beklaagde een vitamine onderzoeker in 1942 zich over de "geestelijke afstomping onder schoolkinderen " door het occulte vitamine tekort. Dit zou leiden tot bedrog, liegen, stelen of het anderszins schenden van de menselijke orde“. Daar een rijkelijke verzorging met vitaminen de intelligentie van de mens kan verhogen, is er dus het vooruitzicht dat op deze manier de moraal bevorderd kan worden. En Roche beloofde speciale voorwaarden voor de leidinggevenden van fabrieksarbeiders.

In 1954 ontplofte de ascorbinezuur installatie

Na de oorlog kroonde het bedrijf haar hypovitaminosis met een product, dat Til Uilenspiegel niet beter had kunnen verzinnen: met vitaminen verrijkte nylon kousen voor de mode -en gezondheidbewuste vrouw.

Op 14 mei 1954 heeft zich een tragisch ongeval voorgedaan: de ascorbinezuur installatie vloog in de lucht en sleurde vijf werknemers in de dood. Tot op de dag van vandaag is de vitamine-explosie het ernstigste ongeluk bij Roche in Basel. De onderneming liet zich echter niet ontmoedigen en ontwikkelde jaren later een nieuw springstof uit kunstmest, wat zuiveringszout en een heleboel supergezonde vitamine C. Eet smakelijk!

Literatuur:

Bächi B: Konsum und Kontrolle: Wie Vitamin C zu einem Allheilmittel werden konnte Therapeutische Umschau 2015; 72: 463-468

Bächi B: Vitamin C für alle! Pharmazeutische Produktion, Vermarktung und Gesundheitspolitik (1933-1953). Chronos, Zürich 2009

Verbraucherzentrale: Nahrungsergänzungsmittel für Kinder sind meist zu hoch dosiert. Pressemeldung vom 15. Mai 2018

Herrmann H: Lexikon der kuriosesten Reliquien. Rütten & Loening, Berlin 2003

Jetzler A, Niederberger W: Zur Methodik der Ascorbinsäure-Bestimmung im Urin. Klinische Wochenschrift 1936; 20: 710–711

Wlliams RJ: Vitamins in the future. Science 1942; 95: 340-344

Hoffmann-La Roche AG: Preparation of explosives containing degradation products of ascorbic or isoascorbic acid. US-Patent 4.964.929; 23. Oct. 1990

Wehrli PA, Space MJ: Golden Powder: A new explosive/propellant based on ascorbic acid. 13th Symposium on Explosives and Pyrotechnics. Hyatt on Hilton Head Island, SC, 2-4. Dec. 1986