Controversiële grondstof
Door Udo Pollmer

Of het nu gaat om huidcrème, margarine of biodiesel, overal kan palmolie inzitten. De boom zorgt in landen zoals Maleisië voor minder armoede, aan de andere kant worden daarvoor moerassen drooggelegd en bossen gerooid. Udo Pollmer heeft oplossingsvoorstellen voor het dilemma.

Ook in het nieuwe jaar zullen donatiecampagnes ons de weg van de ecologische deugdzaamheid wijzen. De laatste paukenslag gaf het Handelsblad kort voor de jaarwisseling: “Sterven voor palmolie: Afgeknald, neergestoken, verbrand”. Gruwelijk, wat dat daar in Zuidoost-Azië zo allemaal gebeurd. Al jaren staat de geschandaliseerde natuur, door drooglegging van moerassen en rooiing van bossen, aan de schandpaal van de activisten genageld. Bedreigde apen en roofkatten bieden een ideale basis voor emotionele oproepen.

Een op de twee verbruikersprodukten, zo zegt men, of het nu gaat om huid crème,...

...margarine of biodiesel, kan palmolie bevatten. Nog in de Adventstijd appelleerde het WWF aan het slechte geweten en probeerde de feestelijke stemming te bederven: Omdat kaarsen palmolie kunnen bevatten, werd de indruk gewekt, dat met de kaarsvlam tegelijk ook orang oetans en tijgers zouden verbranden.

Het klopt: steeds wanneer vlaktes ontgonnen worden, verliezen de daar levende diersoorten en planten hun leefruimte. Dit speelt zich al duizenden jaren af op alle vlaktes van deze wereld, die onder de ploeg genomen worden. De natuur kent geen akkers, ook geen bio-akkers. De landstreken, die als graanschuren door het leven gaan, de wijde plantages, de kleine tuintjes zijn zonder uitzondering het werk van mensen, om zijns gelijke te voeden. Ze werden van de natuur afgedwongen.

Strijd om milieu- en sociale standaards

Wanneer we al niet meer af kunnen zien op de koop van producten met palmolie, dan, aldus het populaire raad, a.u.b. alleen spullen met het milieukeurmerk kopen. Echter deze raad zorgt er vooral voor, dat het geld in de zakken van diegene beland, die dit keurmerk tegen geld aanbieden. Ondertussen verlangt zelfs het EU-parlement, alleen nog maar goederen van producenten te importeren, die voldoen aan de door de EU gewenste milieu- en sociale standaards. Dat zorgt in Zuidoost-Azië voor verontwaardiging, omdat dit vanuit hun visie niet voor welvaart, gerechtigheid en milieubescherming betekend, maar de kleine boeren opnieuw in de armoe drijft, hetgeen ook het milieu niet ten goede komt.

De palmolieboom heeft er wezenlijk toe bijgedragen, dat het armoede percentage in Maleisië van 50 naar vijf procent gedaald is. Aan de eisen die de EU aan de producenten stellen kunnen alleen concerns met een gespecialiseerde administratie voldoen, de 650.000 Maleisische kleine boeren hebben geen enkele kans. In Indonesië bestaan zelfs meer dan 17 miljoen van dergelijke kleine bedrijven. Beide landen leveren 85 procent van de wereldproductie, ongeveer 40 procent komt van kleine boeren. De arbeidsomstandigheden worden niet beter wanneer het kinderen verboden wordt om mee te helpen bij de oogst – afgezien daarvan wordt dit bij de bergbewoners in het Alpengebied als normaal beschouwd. Toeristen verheugen zich over het met de natuur verbonden, onvervalste, leven van de families.

De EU wil bovendien het gebruik van palmolie voor biodiesel verbieden. Een naïef plan van de eliteklasse. Dan wordt gewoon andere spijsolie in diesel gebruikt! Het is een nulsomspel. De betekenis van groene energie voor de energievoorziening is gering, maar de uitwerking op de voedselvoorziening en de wereldhandelsprijs echter enorm. Momenteel levert een hectare oliepalm zesmaal zoveel olie als een hectare koolzaad. Voor dezelfde hoeveelheid sojaolie zou men zelfs het tienvoudige aan vlaktes dienen te rooien. We zien: men zou palmolie net zo goed als ideale duurzame grondstof kunnen hypen, die de oerwouden van de Amazonen redt.

Wat nu gedaan?

Er zijn twee wegen om de resterende Maleisische moerassen te bewaren: Eerstens de ecologische waanzin met de “energie van de akkers” algemeen te staken. En als tweede: een verbetering van de oliepalm-bomenkweek. Zo duurt het bijvoorbeeld drie tot vier jaar nadat een palm geplant werd, voordat men weet, of die de komende decennia ook olie zal leveren. Door een genetische analyse zou men vroegtijdig kunnen ontdekken, of dit exemplaar vervangen zou moeten worden.

Intussen is de teelt zover geoptimaliseerd, dat een hectare met moderne productiemethoden i.p.v. vroeger vier ton olie, deze nu 18 ton kunnen leveren. Dat zou de voedselvoorziening kunnen verbeteren, welvaart in de productielanden kunnen verschaffen en daarnaast ook het milieu kunnen beschermen. Eet smakelijk!

Literatuur

WWF: Tropenwald am Weihnachtsbaum. Pressemeldung vom 15. Dez. 2017

Wälterlin U: Sterben für Palmöl: Abgeknallt, niedergestochen, verbrannt. Handelsblatt Online vom 30. Dez. 2017

Yan W: A makeover fort he world’s most hated crop. Nature 2017; 543: 306-308

Planet Wissen: Palmöl - Allzweckwaffe ohne Alternativen? Video der Sendung vom 22. Nov. 2017

Ten M: Concern over EU’s resolution on palm oil. Borneo Post 23. Nov. 2017

Datuk Seri Mah Siew Keong: Das flüssige Gold. Handelsblatt Online 27. Dez. 2017

Pimentel D et al: Will limited land, water, and energy control human population numbers in the future? Human Ecology 2010; 38: 599-611

Bringezu S: Warum wir von Biosprit und Biodiesel die Finger lassen sollten. Wirtschaftswoche online 10. Nov. 2014

Pollmer U: Biodiesel: der Alptraum von der grünen Energie. Deutschlandfunk Kultur, Mahlzeit 10. Juni 2016 http://www.deutschlandfunkkultur.de/biodiesel-der-alptraum-von-der-gruenen-energie.993.de.html?dram:article_id=356783