Imkerij
Door Udo Pollmer

Broed, honing, raten. De kleine kastkever vernietigt alles, wanneer hij de behuizing van de bijen binnendringt. Dan helpt alleen nog maar het zorgvuldig verbranden van besmette bijenvolken. Of conventioneel i.p.v. biologische groenten & fruit gaan eten, zo meent Udo Pollmer.

Onze bijen dreigt weer nieuw ongemak: de kleine kastkever is weer in het land. Al in 2004 had hij geprobeerd voet aan de grond te krijgen in Europa, maar kon nog succesvol afgeweerd worden. Nu echter heeft hij zich in Zuid-Italië verankerd. De kever dringt in de korven naar binnen – zo heten behuizingen van bijenvolken – en zijn larven vreten het bijenbroed, ze ruïneren de honing en vernietigen de raten. Is dat werk volbracht,...

...dan verpoppen ze zich. Wanneer de volgende generatie uitgekomen is, gaan de kevers op zoek naar nieuwe bijenkasten.

Een bestrijding is momenteel alleen mogelijk door besmette volken direct af te fakkelen. Wanneer de laatste bij dood is en de korf in de as ligt, worden ter plekke nieuwe volken geplaatst. Nu let met heel goed op of het opnieuw tot een besmetting komt. Wanneer dat het geval is, word er weer verbrand, totdat het laatste keverbroed uitgeroeid is. Natuurlijk bestaan er ook chemische middelen zoals het pesticide coumaphos, maar dit heeft tot dusverre geen toelating omdat het ook de bijen kan schaden.

Men mag zich over het verbranden van een bijenkorf of over de discussie aangaande een globaal bijensterven kwaad maken. Zo meldde het Magazin Focus, dat in Amerika elk jaar een derde van de volken jammerlijk omkomt. Wie echter automatisch aan pesticide denkt vergist zich: Na gedane arbeid, dus wanneer de vlijtige bijtjes de honingoogst binnen gehaald hebben, worden ze door de imkers eigenhandig gedood – zo kan de honing zonder lastige bijen geoogst worden en hoeft hij zich in de winter niet om zijn beschermelingen te kommeren en ze ook niet te voeren. In het voorjaar bestelt hij in de bijen-shop verse pakket-bijen. Die heten zo, omdat ze als pakket met ca. anderhalve kilo bijen in gezelschap van een bevruchte koningin verstuurd worden. Dat is ook bij ons populair, sommige imkers spreken al over een “pakketbijen-waan”, die om zich heen heeft gegrepen.

De oplossing: conventionele groenten & fruit eten

Om de praatjes over bijensterfte te begrijpen, is geen speciale kennis vereist. Het gezonde mensenverstand volstaat: Zou de bij daadwerkelijk verdwijnen, dan zou ook de honing schaarser worden, en de prijzen zouden omhoog schieten. Dan doen ze echter niet. Door de groeiende vraag naar honing is het aantal bijenvolken sinds twee decennia wereldwijd alsmaar blijven stijgen. De Oostenrijkse professionele imkersbond maakt zich boos over een insektengif genaamd spinosad. Dit hard-core-middel heeft al tot grote bijenschade gevoerd. Zijn inzet is in de bio sector wijdverbreid – in de verbouw van druiven net zo goed als in de groente & fruit teelt.

Onder de kop “Bijensterfte door de biologische landbouw”, schrijven de imkers: “We zijn ons ervan bewust dat de bio bedrijven met kleinfruit en de biologische wijnbouw door het suzuki fruitvliegje met de rug tegen de muur staan. De voor bijen uiterst gevaarlijke werkzame stof spinosad biedt voor hen de simpele oplossing.”

De werking tegen het suziki fruitvliegje is echter niet geheel en al bevredigend. Daarvoor vernietigt spinosad naast de bijen ook allerlei nuttige insecten. Voor conventionele fruitboeren staan voor bijen ongevaarlijke middelen ter beschikking. Vreemd, dat dit geen thema is in het publieke debat, die er zich op voor laat staan het welzijn van onze bijen ter harte te nemen. Daarbij zou hulp heel eenvoudig kunnen zijn: In het vervolg de voorkeur geven aan conventioneel verbouwde groenten en fruit. In het belang van onze bijen. Eet smakelijk!

Literatuur

Broeg H: Unsere Bienen – Vom Aussterben bedroht. Focus 2016, H.32, Titelstory

Moritz RFA, Erler S: Lost colonies found in a data mine: Global honey trade but not pests of pesticides as a major cause of regional honeybee colony declines. Agriculture, Ecosystems and Environment 2016; 216: 44-50

Böhme T: Unser Honig: Geliebt und gefährdet. NDR Sendung vom 3. Juli 2017

Anon: Honeygate: How Europe is being flooded with fake honey. Euractiv.com 7. Sept. 2017

Österreichischer Erwerbsimkerbund: Bienengift im Bio-Landbau. www.erwerbsimkerbund.at abgerufen am 17. Nov. 2017

Kulke U: "Ohne mich", sagte die Biene zum Bienensterben. Achgut blog vom 5. August 2017

Rutherford BS et al: Residues of spinosad in meat, milk, and eggs. Journal of Agricultural & Food Chemistry 2000; 48: 4428-4431

Bundesministerium für Ernährung und Landwirtschaft, Friedrich-Löffler-Institut: Leitlinie zur Bekämpfung des Kleinen Beutenkäfers (Aethina tumida) und der Tropilaelapsmilben. Mai 2014

Bundesamt für Verbraucherschutz und Lebensmittelsicherheit: Zugelassene Pflanzenschutzmittel. Auswahl für den ökologischen Landbau nach der Verordnung (EG) Nr. 834/2007. Stand: Oktober 2017, Braunschweig 2017

Wichura A, Weber RWS: Die (un)bekannte Kirschessigfliege Drosophila suzukii: ein Überblick. Mitteilungen des Obstbauversuchsrings 2015; 70: S.275-286

Daniel C et al: Bekämpfung des Apfelblütenstechers mit Spinosad im biologischen Anbau. Schweizerische Zeitschrift für Obst- & Weinbau 2005; Nr. 4: S.9-12

Europäischer Fonds für regionale Entwicklung, Dienstleistungszentrum Ländlicher Raum Rheinland-Pfalz: Die Kirschessigfliege Drosophila suzukii. Informationen und Empfehlungen für den Obstbau 2017

National Honey Board: International bulk prices. www.honey.com

European Commission: Honey Market Presentation. Committee for the Common Organisation of the Agricultural Markets, 18 June 2015