Minerale olie
Door Udo Pollmer
Ofwel in olijfolie, op groente en fruit of in recycling-papier – minerale olie komt overal voor in onze levensmiddelen. Maar waarom wind zich daar nauwelijks iemand over op, vraagt levensmiddelenchemicus Udo Pollmer zich af.
Bij residuen van minerale olie wind zich nauwelijks iemand op, kennelijk is een bepaalde mediale verzadiging ingetreden: Het spul zit overal in, in adventskalenders, olijfolie en biologische vegane broodsmeersels. Zelfs handelsketens, die bij onplezierige testresultaten ijverig de waren uit de schappen haalden, laten ondertussen de kritiek aan zich voorbijgaan.
Er bestaan duizenden verbindingen, die in minerale olie voorkomen. Tot groot...
...verdriet van de analisten vormen ook planten stoffen, die gelijk zijn aan de minerale oliën of look-a-likes. Bijvoorbeeld de natuurlijke was aan het oppervlak van sla of appels. In spijsolie kan het aandeel natuurlijke was aanzienlijk zijn. Vaak worden ze door de raffinage verwijdert, om vertroebeling te vermijden.
Er bestaan ook was soorten, die uit aardolie vervaardigt worden en als kaasomhulsel of bij fruit en zoetwaren voor een aantrekkelijk uiterlijk zorgen. Ook gebak kan sporen bevatten, omdat de olie als antikleefmiddel op de blikken gesproeid word, opdat de waar niet vastkleeft. Vele consumenten smeren de minerale olie ook direct op de huid: Het zit vaak in cosmetica, in zonnemelk of lippenbalsem. Vaseline is pure minerale olie.
Met olie tegen kakkerlakken
Pediaters schrijven het kinderen voor als ontstoppingsmiddel, dan heet het parrafinum liquidum. In entstoffen garanderen minerale oliën een btere immunisering. In de fruitteelt dienen ze ter bestrijding van luizen en spinmijten. Daar de middelen relatief onschuldig zijn, hebben ze een bio-toelating. Ja, ze zijn zelfs geschikt om kakkerlakken uit te roeien.
De wijzen hoe ze in onze levensmiddelen terecht komen is verwarrend. Bijvoorbeeld olijfolie: Daar zitten al van nature allerlei stoffen in, die ook in minerale olie voorkomen. Gebruiken de medewerkers van de oliemolens huid crème dan zijn daar sporen van te vinden in de olie, net als van de smeerolie van de machines. Zelfs een toevoeging van talk draagt aan de besmetting bij. Het talk dient om de olieopbrengst te verhogen. Bij het afvullen van blikken wacht alweer het volgende residu: Ter bescherming worden de metaaloppervlakken met minerale olie behandeld. Neemt men flessen, dan beland er tegelijk met de kurken iets van naar binnen. Het zijn kleine hoeveelheden, maar er komt wat bij elkaar.
Natuurlijk dienen de gebruikte oliën alleen aardolie-bestanddelen bevatten, die als onschuldig gelden. Maar bij analyses werden opnieuw aromatische verbindingen aangetroffen, waarvan enkelen onder verdenking staan, kankerverwekkend te zijn. En dat, ofschoon bij alle genoemde toepassingen de fabrikanten verplicht zijn, gereinigde mineraalolie te gebruiken.
Moeten we met de verontreiniging leven?
Op congressen, waarop de analyses van deze mixturen bediscussieert worden, heerst de ontnuchtering: Men dient met de verontreiniging leren te leven, zo resumeerde onlangs in Linz een collega de stand van de wetenschap. Op grond van het veelvoudige gebruik van op aardolie gebaseerde producten in ons dagelijks leven is er een basisniveau in bijna alle producten en levensbereiken voorhanden. Daarbij is de analyse zeer moeilijk en bestaat er vaak aanleiding tot mis-interpretaties en valse beschuldigingen.
Dat kost allemaal veel geld – zonder enig nut. Zolang kinderen door artsen correct gefabriceerde minerale olie lepeltjesgewijs voorschrijven, kan men zich de opwinding over een paar milligram van dezrlfde substantie in het eten sparen.
Ondraaglijk is het echter, wanneer spijsolie met minerale olie aangelengd worden. In 2008 werden daarom 100.000 ton aangelengde zonnebloemenolie in beslag genomen. Even onverdraagbaar is het gebruik van verpakkingen uit recyclingpapier. Zo belanden voor de gezondheid dubieuze minerale oliën in ons eten, die op geen enkele wijze voldoen aan de eisen die aan levensmiddelen gesteld worden. Het is aannemelijk, dat met deze smokkelolie nog meer onsmakelijks uit het oude papier in onze levensmiddelen terecht komt.
Wie deze schadelijke stoffen wil minimaliseren, kan dito ok in het eigen huishouden behartigen. Eet smakelijk!
Literatuur:
Gómez-Coca RB et al: Saturated hydrocarbon content in olive fruits and crude olive pomace oils. Food Additives & Contaminants: Part A 2016; 33: 391-402
Spack LW et al: Understanding the contamination of food with mineral oil: the need for a confirmatory analytical and procedural approach. Food Additives & Contaminants: Part A 2017: 34: 1052–1071
Brühl L: Occurrence, determination, and assessment of mineral oils in oilseeds and vegetable oils. European Journal Lipid Sciience & Technology 2016; 118: 361–372
Gude T: Mineralöle – Bewertung und Toxikologie sowie wesentliche Aspekte in der Analytik. Qualityaustria Lebensmitttelforum, Linz 11. Oct. 2017
Sims SR, O'Brien TE: Mineral oil and aliphatic alcohols: toxicity and analysis of synergistic effects on German cockroaches (Dictyoptera: Blattellidae). Journal of Economic Entomology 2011; 104: 1680-1686
BfR: Mineralöle in Kosmetika: Gesundheitliche Risiken sind nach derzeitigem Kenntnisstand bei einer Aufnahme über die Haut nicht zu erwarten. Stellungnahme Nr. 014/2015 des BfR vom 26. Mai 2015
Niederer M et al: Mineral oil and synthetic hydrocarbons in cosmetic lip products. International Journal of Cosmetic Science 2016; 38: 194-200
Sivakumar SM: Vaccine adjuvants – Current status and prospects on controlled release adjuvancity. Saudi Pharmaceutical Journal 2011: 19: 197–206
Gordon M et al: Osmotic and stimulant laxatives forthemanagement of childhood constipation. Cochrane Database Systematic Reviews 2016: 17;(8): CD009118
