Japans fruit
Door Udo Pollmer

Japanners houden van hun inheems fruit. Sommige vruchten halen daarbij prijzen, als zou het om luxe waren handelen. Voor hen word in Japan ongelofelijk veel moeite gedaan, hetgeen zich echter uitbetaald.

Duitsland kijkt met bewondering naar Japan – want daar worden de mensen oud en leven in benijdenswaardige welstand. Dat moet toch wel aan de voeding liggen! Met dezelfde logica zouden zuiderlingen zich aan ons noorderlicht kunnen vergapen. Vergelijkt men het economisch succes van Bayern met Bremen, dan is ‘Grünkohl mit Pinkel’ passé – daar hoort witte worst op tafel!

In plaats daarvan word aan de kust meer vis gegeten, net zoals...

...het door zeewater omgeven Japan. Veel opgeleverd heeft het echter niet. Laten we eens naar ander eten kijken, om het succes van Nippon te verklaren. Wat denkt u van fruit? Fruit is in Japan iets heel bijzonders. Tot aan het einde van de 50er-jaren kon nauwelijks iemand zich dat veroorloven. Op grond van het bergachtige situatie zijn landbouwgebieden schaars en worden niet voor caloriearme aardbeien of grapefruits verspild. In droge, warme landen dient fruit als vochtinbrenger, maar water heeft Japan genoeg.

Ondertussen hebben zich in Nippon vele fruittelers genesteld. In de allerkleinste high-tech-bedrijven word elk plantje vertroeteld en verzorgt. Dankzij verwarming leveren ze ook hartje winter oogsten, de bloemen worden vaak met de hand bestoven en de groeiende vruchten komen in beschermende zakjes zodat de schil gaaf blijft. Uitgebalanceerde cocktails hormonen en een exact uitgekiende kooldioxidebegassing sturen de groei. Voor kleuring en rijping komen naar behoefte uv-lampen en LED-licht tot inzet, omdat men aan de onberekenbare zon geen kwaliteitsproducten toevertrouwen kan.

Japan loopt voorop in de fruitteelt. Ook daar, waar de bomen in de vrije natuur staan, is de verzorging moeizaam: Zo word vaak over iedere vrucht een klein zonnescherm gespannen en er zilverfolie onder gelegd, zodat het licht zo gelijkmatig mogelijk de vrucht bereikt. Nog aan de tak worden ze individueel nog voorzien van een netje, om de waren niet zoals bij ons onrijp te moeten oogsten. Wanneer ze volledig rijp is, vallen ze af – en landen onbeschadigd in het netje. Momenteel bevindt de fruitteelt zich echter in een crisis: Ongeveer 15.000 kassen en vele open boomgaarden werden in mei door hevige sneeuwval zwaar beschadigd. Het zal de exorbitante prijzen verder opstuwen.

Vele klanten grijpen naar goedkopere importwaren

Japanse fruithandelaren doen ons eerder denken aan juweliers: aangedaan door de ambiance, via de presentatie van elk stuk apart, komt het tot prijzen van 5 tot 10 euro voor een enkele aardbei en 80 tot 400 voor een meloen of mango is niet ongewoon – elke vrucht ziet eruit als op een plaatje. Ze zijn meestal groot – Japanse druiven hebben de omvang van een tennisbal – en ze smaken mierzoet. Dit fruit heeft dezelfde betekenis als bij ons een doosje bonbons. Met dit verschil, dat het overhandigen van presentjes een onlosmakelijk deel vormt van de culturele traditie van Japan.

Natuurlijk grijpen vele klanten ook naar goedkopere importwaren. Het meest geliefd zijn bananen – van de Filippijnen. Daar word in het hoogland voor Japan een heel bijzondere soort verbouwd: Ze zijn veel zoeter en aromatischer dan onze bananen. Dat geldt evenzogoed voor andere vruchten. Ook importfruit dient als een dessert te smaken – het Duitse fruitaanbod is een teken van gebrek aan cultuur. Nippons fruitveredelaars gebruiken onze aardbijrassen niet eens als genreserve.

Een reden voor de geliefdheid van bananen is hun schil. In Japan bijt men niet zo gemakkelijk in een appel; elke vrucht – het maakt niet uit of het om een druif of perzik gaat – word met een mesje geschild en verdeeld, pas dan word het gegeten. Voor de jongeren, die daarvoor geen tijd meer hebben, en het geklieder met het sap willen vermijden, is de banaan praktisch – ze drupt immers niet.

Natuurlijk word ook in Japan onderzocht, of fruit bescherming tegen kanker biedt. Het resultaat is niet anders dan de studies uit Noord-Amerika en Europa: Het beschermt simpelweg niet, maar het smaakt wel!

Tegenwoordig word in Japan per hoofd van de bevolking zo’n 50 kilo geconsumeerd – dus minder dan in Duitsland. Misschien zijn de Japanners daarom zo succesvol, omdat ze minder fruit eten, maar dat deze meer suiker bevatten en de schil bij het afval belandt?

Bronnen:

Yonemoto JY: Producing consistent high quality fruit in Japan. Präsentation, 22nd annual Hawaii International Tropical Fruit Conference, University of Hawaii, Manoa, Oahu Island, 13.-16. Sept. 2012

Zhao L, Piao Y: On modern fruit production in Japan. Asian Agricultural Review 2015; 7: 5-7

Takachi R et al Fruit and vegetable intake and the risk of overall cancer in Japanese: A pooled analysis of population-based cohort studies. Journal of Epidemiology 2017; 27: 152-162

Hintze K: Geographie und Geschichte der Ernährung. Thieme, Stuttgart 1934

Morishita M: The status of strawberry breeding and cultivation in Japan. Acta Horticulturae 2014; 1049: 125-131

Brasor P, Tsubuku M: In Japan, all other fruits bow to the top banana. Japan Times Online 26. March 2016

Franco-Mora1 O et al: The influence of putrescine on fruit set and fruit size in ‘Housui’ Japanese Pear. Acta Horticulturae 2008; 774: 297-300

Anon: Japan: Rekordschneefälle machen Obstbau zu schaffen. blickpunkt-asien.com 21.05.2017

Anon: Do I dare to eat a peach? Behind Japan’s freakish fruit prices. Nippon.com 9. Sept 2016

Smil V, Kobayashi K: Japan’s Dietary Transition and Its Impacts. MIT Press, Cambridge, Massachusetts 2012

Mitani N et al: Tetraploid table grape breeding in Japan. Acta Horticulturae 2014; 1046: 225-230

Sakata Y, Sugiyama M: Characteristics of Japanese cucurbits. Acta Horticulturae 2002; 588: 195-203