Cybercrime
Door Udo Pollmer

Wanneer fabrikanten van oogstmachines de boeren verbieden reparaties uit te voeren, dan grijpen laatstgenoemden soms naar illegale software. Winnaar in de strijd word diegene die de controle over de software heeft, meent levensmiddelenchemicus Udo Pollmer.

Hackers in Oost-Europa hebben de elektronica van Amerikaanse landbouwmachines gekraakt. Nu verkopen zij illegale software, die het mogelijk maakt, in te grijpen in de programma’s, die via sensoren ieder deel van de high-tech-tractoren bewaken en aansturen. Voor deze...

...niet-toegestane ingreep zouden vele boeren in Amerika de voeten van de hackers willen kussen, want zij helpen hen uit een bedenkelijke afhankelijkheid.

De landbouwer mag niets repareren

Het gaat om high-tech-voertuigen, om tractoren met meer dan 27 ton eigen gewicht, die het mogelijk maken, in korte tijd reusachtige vlaktes met de hoogste precisie te bewerken. Het gaat om moderne maaidorsers, die per minuut een ton graan oogsten. Om aardappelrooiers en bietenoogstmachines, die zo zwaar kunnen zijn als leopard-tanks en volgepropt zijn met elektrotechniek als de cockpit van een vliegtuig. Tijdens de oogsttijd varen deze kolossen in de belangrijkste aanbouwgebieden van de wereld dag en nacht in volcontinubedrijf.

Het conflict tussen fabrikant en afnemer speelt al sinds jaren. Daarbij gaat het om iets schijnbaar onschuldigs – om een licentieovereenkomst. Daarin verplicht de landbouwer zich, om niets aan het voertuig te repareren, te veranderen of te programmeren – ook niet door een vakbedrijf. Zelfs het vervangen van een transmissieriem of het afzetten van een zenuwslopend vals alarm mag alleen door de fabrikant zelf gedaan worden. In de regel is er voor de klant niet eens diagnosesoftware beschikbaar.

Voor de boer heeft dat grote gevolgen; het minst nog wel de hoge prijs, die de werkplaats hem in rekening brengt. Wat echter pas echt in de papieren gaat lopen, is het uitvallen van de dure machines, wanneer wegens elke kleinigheid eerst een technicus voor moet komen rijden. Moeten er dan vervangende onderdelen besteld worden besteld, dan komen er gedachten naar boven aan een Middeleeuwse sprinkhanenplaag. De prijs, die de boer voor zijn oogst krijgt, hangt af van het optimale tijdstip voor de oogst – en die op zijn beurt van het weer. Staat het oogstmachine niet op tijd toto zijn beschikking, dan kan het tot een totaal verlies komen. De reparatieafdelingen laten zich natuurlijk van elke aansprakelijkheid vrijstellen.

Illegale software is de laatste redding

Met de toenemende kritiek in de openbaarheid krabbelen hun managers ondertussen ietsje terug – maar van de licentieverdragen willen ze niet af. Dat betekend: wil de firma een oudere maaidorser niet meer repareren, dan is die voor de bezitter waardeloos. Gaat de firma failliet, dan blijven de klanten met hun machines zitten. Dan is illegale software de laatste redding. Daarmee kunnen de boeren hun landbouwmachines naar eigen goeddunken gebruiken en ook zelf repareren. Men zou bijna kunnen beweren, dat Oost-Europese hackers zorg dragen voor een goed humeur onder de Amerikaanse landbouwers.

Maar niet zonder risico: In het geval van een conflict kunnen de landbouwmachines van een concurrent of ander land, via de webserver in het apparaat uitgeschakeld worden – de tractoren blijven staan, de oogst bederft op het veld. Daarmee is gerichte politiek te bedrijven. Winnaar word diegene, die de controle over de software heeft, of het nu de fabrikant is of de hacker, militair of maffia.

Het is toch vreemd: Publiekelijk storen vele commentatoren zich aan “zaadgoedconcerns”, die een patent op het leven willen krijgen, maar hun macht is geringer dan de software-monopolie houders. Bij het zaadgoed heerst er automatisch een limiet: De licentiebelasting kan altijd maar een fractie uitmaken, van wat de landbouwer door de oogst van deze soort aan winst opstrijkt – anders koopt hij ze niet en verbouwd dan liever oudere soorten. Echter in het geval van de tractor dient het landbouwbedrijf vooraf het hele voertuig te betalen, maar of -en hoe hij het gebruiken mag -en wat daarvoor aan kosten ontstaan, beslissen anderen achteraf naar eigen goeddunken. Dat kan voor de landbouwer tot aan onteigening voeren.

Voedselzekerheid heeft niet alleen cyberzekerheid nodig – de gebruikers moeten onder alle omstandigheden kunnen beschikken over hun machines, zodat ze in staat zijn, ook in crisisgevallen voedingsmiddelen voor de bevolking te produceren. Eet smakelijk!

Bronnen:

Koebler J: Why American farmers are hacking their tractors with Ukrainian firmware. Motherboard vom 21. März 2017

Nosowitz D: Farmers demand right to fix their own dank tractors. Modern Farmer 18. July 2016

Anon: Saskatchewan farmer hacks his 'smart' tractor to avoid costly dealer fees. CBCradio: As it happens vom 27. March 2017

Solon O: A right to repair: why Nebraska farmers are taking on John Deere and Apple. The Guardian 6. March 2017

Röthlein B: PS-Giganten mit Joystick-Bedienung. Welt.de vom 16. März 2013

Griffith K: Tractor hackers! Farmers turn to black market for illicit John Deere software needed to repair their equipment and avoid pricey dealership fixs. Dailymail.com von 22. March 2017

Wiens K: We can’t let John Deere destroy the very idea of ownership. Wired.com vom 21. April 2015 netzpolitik.org/2017/usa-bauern-hacken-eigene-traktoren/