Pesticide
Door Udo Pollmer

In onze lievelingsdrank zit een gif tegen insecten – coffeïne. Desondanks is koffie op geen enkele manier giftig voor mensen, verklaart Udo Pollmer. In tegendeel: Wie die regelmatig drinkt, beschermt zich tegen diabetes, leverproblemen en hartaanvallen.

Hoe heet het meest geliefde pesticide van Duitsland? Nee, niet RoundUp, DDT of zelfs neonicotinoïden. Een kleine tip: Het handelt zich om een insecticide, en daarbij nog eens eentje, waar vele mensen smachtend naar uitzien. Het zit in de koffieboon en heet: coffeïne. Met dit “genotgift” beschermt de koffiestruik zich tegen insectenvraat. Daarvan nemen we schaamteloos dagelijks ongeveer 300 milligram tot ons. Met toenemend enthousiasme consumeert de mensheid...

...per jaar ongeveer een kwart miljoen ton van deze “insectendood” – onnoemelijk veel meer dan alle in de landbouw gebruikte pesticiden bij elkaar.

Natuurlijk bestrijden we met ons kopje koffie ’s morgens niet zoiets als de motten in de müesli, maar eerder de knorrepotten die wat op hun lever hebben. Koffie brengt immers een door slaap overmand gevoel weer in arbeidsconditie. Coffeïne heft een tekort aan daglicht op – de suiker in de koffie versterkt overigens deze werking. Een ideale drank voor iedereen, die niet in de buitenlucht werken, maar onder kunstlicht op kantoor. Coffeïne ontspant en zorgt voor een zonniger gemoed.

Koffiedrinkers leven langer dan mensen die afzien van koffie

Dat heeft natuurlijk gevolgen voor de gezondheid. Om er maar eens een actueel onderzoeksresultaat bij te pakken: Een meta-analyse van 31 prospectieve, dus methodisch hoogwaardige studies, wees uit, dat koffiedrinkers langer leven dan mensen die afzien van koffie. Daarbij zijn de gegevens van meer dan anderhalf miljoen deelnemers betrokken. Verdere onderzoeken lijken de bewering te staven, dat personen die veel koffie drinken, langer leven dan diegene die zich maar een kopje veroorloven.

De lagere sterflijkheid ligt daaraan, dat koffiedrinkers minder vaak aan diabetes gaan lijden, minder leverproblemen hebben en minder vaak aan hartinfarcten overlijden. Koffie beschermt tegen het metabolisch syndroom – en werkt ook dan nog, wanneer de ziekten zich al gemanifesteerd hebben. Uit oogpunt van gezondheidspolitiek oogpunt is goede koffie een voltreffer in de voedingslotto.

Koffie als vochtrover – een sprookje

De voedings szene is daar niet echt blij mee. Wat heeft die al niet tegen al die genoemde ziekten de laatste decennia aanbevolen? Omdat ze, zoals te doen gebruikelijk, geen effect hadden, kwamen er steeds opnieuw wilde ideeën. Simultaan daarmee liet ze niet na voor koffie te waarschuwen. Denk maar eens aan het koddige verhaal van de “vochtrover” – en dat voor een drank, die bijna helemaal uit water bestaat.

Vanuit het Duitse Instituut voor Voedingsonderzoek in Rehbrücke maakte men bekend, dat het helemaal niet nodig is, om ’s morgens koffie te drinken – men kan hetzelfde doel bereiken door een “gezond lichaamsgewicht … weinig vlees, regelmatig volkoren eten en de lichamelijke activiteit substantieel verhogen”. Dat zou kennelijk tegen diabetes helpen. Nu ontbreken alleen nog maatregelen tegen leverproblemen en tegen hartinfarcten. Het blijft echter allemaal grauwe theorie.

Het grootste risico: Schimmel op beschadigde koffiebonen

Waarom in hemelsnaam zouden de mensen zich met een bijeengeraapte hoop speculatieve aanbevelingen hun dagen laten verpesten? Bij het ontbijt mogen ze dan wel een kop lauwwarm water, om geen koffie te hoeven drinken. Welke leefregel hebben eigenlijk voedingsonderzoekers of gezondheidsjournalisten? Wel, zij drinken gewoonlijk koffie – en niet te weinig.

Natuurlijk brengt koffie ook bepaalde risico’s met zich mee. Het meest in het oog springend is het kokende water – wanneer het ingegoten word en een kind er zich aan kan branden. Risico’s ontstaan ook, wanneer mensen bij wie koffie simpelweg niet goed valt, deze toch gaan consumeren, omdat het zo “gezond” is. Het grootste risico schuilt echter in beschadigde koffiebonen. Deze zijn vaak besmet met schimmels, die kwaadaardige gifstoffen zoals ochratoxine A produceren.

Wie dus iets voor de gezondheid van de burgers wil doen, zou ertoe moeten bijdragen, dat de koffie uit gezonde bonen en volgens voorschrift geroosterd wordt en onvervalst in de handel komt. Het vele geld, dat voor het voedingsonderzoek verknoeid wordt, zou beter in het levensmiddelentoezicht geïnvesteerd kunnen worden. Eet smakelijk!

Literatuur

Nordestgaard AT et al: Coffee intake and risk of obesity, metabolic syndrome and type 2 diabetes: a Mendelian randomization study. International Journal of Epidemiology 2015; 44: 551–565

Santos RMM, Lima DRA: Coffee consumption, obesity and type 2 diabetes: a mini‑review. European Journal of Nutrition 2016; epub ahead of print

Sarria B et al: Regularly consuming a green/roasted coffee blend reduces the risk of metabolic syndrome. European Journal of Nutrition 2016; epub ahead of print

Grosso G et al: Coffee consumption and risk of all-cause, cardiovascular, and cancer mortality in smokers and non-smokers: a dose response meta-analysis. European Journal of Epidemiology 2016; epub ahead of print

Nathanson JA: Caffeine and related methylxanthines: possible naturally occurring pesticides. Science 1984; 226: 184-187

Lee JH et al: Effect of coffee consumption on the progression of type 2 diabetes mellitus among prediabetic individuals. Korean Journal of Family Medicine 2016; 37: 7-13

Brown OI et al: Coffee reduces the risk of death after acute myocardial infarction: a meta-analysis. Cornary Artery Diseases 2016; 27: 566-572

Lee CJ et al: Pediatric Burns: A single institution retrospective review of Incidence, etiology, and outcomes in 2273 burn patients (1995-2013). Journal of Burn Care & Research 2016; Epub ahead of print

Casal S, Rebelo I: Coffee: a dietary intervention on type 2 diabetes? Current Medicinal Chemistry 2016; epub ahead of print

Wadhawan M, Anand AC: Coffee and liver disease. Journal of Clinical & Experimental Hepatology 2016; 6: 40-46

DIfE Pressestelle: Gene beeinflussen, wie stark Kaffee vor Diabetes schützt. Pressemitteilung 22. Sept. 2016