Plantenbeschermingsmiddelen
Door Udo Pollmer

Ook bioboeren en bio wijnboeren gebruiken plantenbeschermingsmiddelen, waarvan er enkele nu verboden werden. Dat leidde tot misoogsten. Voor Udo Pollmer is het zonne klaar: Zouden er alleen bioboeren bestaan, dan zouden we spoedig weer honger gaan lijden.

Onze biologische wijnboeren klagen over ernstige oogstuitvallen. Op veel plaatsen kunnen ze zich dit jaar de druivenpluk helemaal besparen. De situatie klinkt dramatisch: Een biologische wijnboer uit Bad Dürkheim laat weten, dat hij zijn rijen in de eerste helft van het jaar al 70 maal heeft gespoten. Momenteel sproeit hij alle drie tot vier dagen met koper, een niet afbreekbaar zwaar metaal, dat niet alleen het bodemleven beschadigt, maar ook de lever. Maar “voordat de oogst compleet verloren gaat”, aldus de overtuigde bioboer, “moet dat maar even voor lief genomen worden.”

Voor de aantasting van de druiven door schimmel houden de wijnboeren niet alleen het regenachtig weer verantwoordelijk, maar ook het verbod van een...

...belangrijk schimmelbestrijdingsmiddel. Vroeger hebben ze tegen de valse meeldauw kaliumfosfaat ingezet – maar dit fungicide schaamteloos als zijnde meststof of plantenversterkingsmiddel verkocht. In 2013 werd kaliumfosfaat van ambtswege eenduidig als pesticide gekwalificeerd – en daarmee was het voor de ecologische landbouw perdu. Nu eisen ecologische wijnboeren een toelating.

In kringen van biologische wijnboeren word geklaagd, dat hun steeds meer plantenbeschermingsmiddelen ontnomen worden. Zo kunnen we bijvoorbeeld zwavelkalk noemen. Het is een soort alleskunner; het helpt tegen mijten, tegen insecten en zelfs tegen schurft, meeldauw en bacterievuur, en daarnaast dient het bij bio-appels nog ter regulatie van de vruchtgroote. Natuurlijk vernietigd het middel ook nuttige insecten.

Het hele dal stinkt naar de zwavelkalk verneveling

In Zwitserland kijken de bioboeren vol afgunst naar Zuid-Tirol, waar de oplossing in de bio-fruitplantages verneveld wordt. Eigenlijk zijn ze erg gebrand op dit fungicide. Helaas werd het door de bevoegde autoriteiten in gif klasse II ingedeeld, dus de op een na giftigste van vijf klassen. De inwoners van Zuid-Tirol zijn minder enthousiast over het middel, want na zulke sproeibeurt stinkt het hele dal naar de zwavelkalk en de toeristen gaan er vandoor. Daar het middel ook nog explosief is, mag het niet door de tunnel vervoerd worden. De vrachtwagens zijn gedwongen gebruik te maken van de pas overgangen.

Onder misoogsten lijden niet alleen ecologische wijnboeren en bio-fruittelers. In het Spreewald klagen de biologische komkommer-telers en in de Pfalz de biologische aardappel-telers over complete misoogsten. Ook zij hebben geen geschikte middelen tegen schimmel. Hun Hollandse collega’s zijn kennelijk slimmer. Zij behandelen hun biologische aardappelen met koperoxychloride. Daar dit fungicide in Holland al 16 jaar niet meer daarvoor gebruikt mag worden, word het bladbemesting genoemd en dan kan het gewoon verder gesproeid worden. Daardoor hebben we altijd lekkere bio-groente.

De vruchten moeten vernietigd worden

Naast de aantasting door schimmel worden wijnranken en fruitbomen door de Aziatische fruitvlieg bedreigt. Omdat het uit Oost-Azië binnen gehaalde insect nu voor de eerste keer echt toeslaat, zijn zowel conventionele als eco-bedrijven gelijker mate getroffen. Het maakt niet uit of het gaat om steenvruchten, kersen of bessen, alles word rij voor rij door de insecten aangestoken. De vruchten beginnen te vergisten en zijn niet meer te genieten. Weliswaar bestaan er werkende pesticiden tegen de plaagdieren – zowel voor de conventionele als de biologische teelt – maar ze hebben geen nut, omdat de insecten de vruchten pas kort voor de rijpheid aansteken. Wie echter zijn fruit voor de oogst behandelt, mag dit op grond van de wachttijd niet meer verhandelen.. Preventieve behandelingen zijn nutteloos. Het fruit moet sowieso vernietigd worden.

Opnieuw hongersnood in Europa?

Waar gaat het allemaal naar toe? De Zwitsers tonen op dit moment, wat er gebeurd wanneer men boeren ervoor betaald, wanneer ze hun koren niet langer met fungiciden behandelen. Het resultaat is een misoogst, deels zijn de korrels zo sterk aangetast met het schimmel gif, dat het graan niet eens meer aan dieren gevoerd mag worden. Dan belandt iets wat met veel moeite geproduceerd werd, in de vuilverbrandingsovens. De Zwitsers kunnen hun broodgraan ergens anders gaan kopen. Wanneer het Landbouwschap niet langer de voedselvoorziening dient, maar ter bevrediging van milieu voorstellingen, dan komen hongersnoden in Europa weer binnen handbereik. Niemand kan garanderen, dat de internationale handel met voeding ook in de toekomst zo blijft als nu. Eet smakelijk!

Literatuur: 

Schindler-Nickel D: Starker Pilzbefall in den Weinbergen trifft Biowinzer. Die Rheinpfalz 30. Juni 2016

Bock O: Die ersten Ökowinzer melden Totalausfälle. Frankfurter Allgemeine Online 30. Juli 2016

Schürer A: Wer ist schuld an der Missernte? NZZ Zürich aktuell 4. Aug. 2016

Bernhard E: Der Brandherd. Der Vinschger Wind, vom 16.5.2013; S.3

Palm G, Kruse P: Phosphonate für den Apfelanbau? Mitteilungen OVR 69  2014 (3) S.77-87

Bio-Farming-Systems: Curatio, Schwefelkalkbrühe. Sicherheitsdatenblatt gemäß Verordnung (EG) Nr. 1907/2006, Anhang II, Version 31.3.2016

AgE: Viel Kupfer in importierten Bio-Kartoffeln? Wochenblatt für Landwirtschaft und Landleben 15. Aug. 2016

Zingg D: Zulassung von Schwefelkalk – vorerst ein Ding der Unmöglichkeit. FiBL Obstbautagung , Frick 29. Jan. 2003

Deter A: Versuchsweiser Einsatz von Kaliumphosphonat für Ökowinzer beantragt. topagrar Online 18. Juni 2016

Pimentel JC, Menezes AP: Liver disease in vineyard sprayers. Gastroenterology 1977; 72: 275-283

Spahl T: Wenn Wasser in den Bio-Wein geschüttet wird. Novo-Argumente 11. Juli 2016

Anon: Pfalz: Bio-Kartoffelbauern droht 100 Prozent Ernteausfall. Fruchthandel Onlie 21. Aug. 2016

Anon: Ernteausfälle bei Bio-Gurken im Spreewald. Die Welt mobil v. 11. Aug. 2016

Biofa, Münsingen: Biologischer Pflanzenschutz 2016. Online-Katalog biofa-profi.de

Kühne S: Anwendung von Pflanzenschutzmitteln im Ökologischen Landbau. Herbsttagung des Landesarbeitskreis Pflanzenschutz Sachsen-Anhalt, Naumburg 3./4. Nov. 1099

Bauer Willi: Kaliumphosphonat, Öko-Anbau und der Streit um die Zulassung. Bauer Willi vom 8. Juli 2016