„Megatrend“

Bij het zoeken naar de ethische, politieke of anderszins correcte voeding word ondertussen op Internet vaak de insektenburger aangeraden. Maar er zijn bedenkingen: Hoe zit het met het dierenwelzijn? Udo Pollmer is benieuwd, hoe het motten- en luizensage verder gaat.

De “markt van de toekomst - insekten“ lokt investeerders voor dit plan. De insektenburger is immers de “snack van de toekomst”. Terwijl op voedingscongressen de wellen van geestdrift voor de nieuwe megatrend aanzwellen, slaat op Internet het bericht op iemands maag, dat een argeloze klant in zijn patatje of kip-nuggets kevers, wormen of spinnen ontdekt heeft. Hij is nu tot aan het eind van zijn dagen getraumatiseerd en verwacht van de fastfood-keten een bevredigende schadeloosstelling. Tegelijk...

...spoelt er een vloed van verontwaardiging over het net, of de arme diertjes, niet volledig onschuldig een gruwzame dood geleden hebben.

Wat concluderen we hieruit? Op de een of andere manier schijnt het zich toch niet goed rondverteld te zijn, welk genot de gepassioneerde pizza-eter door het dankbaar afzien op meelwormen, waterwantsen en schorpioenen tot dusverre ontgaan is. Als compromis worden nu de lekkernijen, die in terrariums levend aan slangen en hagedissen gevoerd worden, voor de consument fijngemalen, om uiteindelijk in de vorm van een reepje voor tussendoor in het snoepvak te belanden – want meelwormen en maden schenken immers kracht en fitheid.

Daarbij zijn vele gezondheids- en milieubewuste consumenten er al lang aan gewend: Wanneer zich vroeger in het bio-graan meelmotten en graankevers ophielden, werden de kriebeldiertjes niet met chemie vergiftigt, maar eerst met een kever-zeef door de molenaar verwijdert en daarna werd het graan, waarin zich nog het legsel bevond en de uitgekomen maden zich nog dik en mollig vraten, in het flokkenmachine geplet. Destijds was de bio koper zijn tijd al ver vooruit.

Behoefte aan substantieel empirisch onderzoek

Waren insekten in groente & fruit vroeger geen normale toegift? De bloemkool kwam na het schoonmaken in zout water. Het kleinvee probeerde vertwijfelt de reddende oever van de schotelrand te bereiken, voor zover het niet verzoop. Velen werden eenvoudigweg meegegeten. Appels zonder wormen zijn een verworvenheid van de moderne plantenbescherming.

Enige weken geleden vond in Berlijn een insekten-symposium plaats georganiseerd door het Bondsinstituut voor Risicobepaling (BfR). Daar discussieerden deskundigen over de brandende vragen van de voeding: Bijvoorbeeld over het dierenwelzijn van insekten. Ervaren kriebeldieren pijn? Hebben ze misschien ook angst voor de dood? “Ethici” verlangen dat iedere soort, iedere worm, iedere kever, ieder plaagdier op zijn individuele reacties word onderzocht. Het liefst onderzoeken we ook maar gelijk hun hele leefomgeving.

„Rekening houden met dierenwelzijn bij insekten, vergt aanzienlijk empirisch en ethisch onderzoek”, verkondigde een ethicus op het congres, want de “ethische relevantie van het dierenwelzijn is onomstreden, zolang insekten niet als kale goederen (mis)verstaan worden”- dus: Wanneer u de muggen, die aan de voorruit kleven, simpelweg wegkrast, dan is dat geen smerige boel maar het zijn dieren, wiens welzijn u na aan het hart zou horen te liggen. Uit “respect voor het leven” zou het bidden van een rozenhoedje wellicht meer op zijn plaats geweest zijn.

Harde tijden voor plaagdierenbestrijders

De plaagdierenbestrijders staan harde tijden te wachten want pesticiden zijn nog niet bij de doelstellingen van de ethici uitgelegd. Tot dusverre ging het erom, de oogst veilig te stellen, maar nu treden de behoeften van de bladluizen op de voorgrond. Hoe zou het zijn eerstens enkele psychofarmaca te sproeien, voordat men hen met de gifspuit uit het leven rukt? In pakhuizen en silo’s worden meelmotten ondertussen met kooldioxide verdooft en naar het hiernamaals gestuurd. Deze praktijk is echter onder dierenliefhebbers omstreden, omdat daarmee nu ook pluimvee en varkens bij het slachthuis eerst verdoofd en dan gedood worden.

Wij mogen benieuwd zijn, hoe de motten –en luizensage verder gaat. Een ding staat echter nu al vast: Er zijn hele legers van experts nodig, om het zielenleven van zes potigen te onderzoeken, opdat wij ethisch correcte repen voor tussendoor en kostelijke keverburgers krijgen. Eenvoudigweg koud hartig in een verwormde framboos bijten, is een teken van weinig respect voor het leven. Eet smakelijk!

Literatuur

Winterer A: Insektenburger: Igitt – oder nachhaltiger Snack der Zukunft? Utopia 13. März 2016

Potthast T: Insekten als Lebens- und Futtermittel – Ethische Aspekte einschließlich Tierschutz. Symposium "Insekten als Lebens- und Futtermittel" Bundesamt für Risikobewertung, Berlin, 24. Mai 2016

Corinth HG, Reichmuth C: Carbon Dioxide under Atmospheric and High Pressure. Journal für Kulturpflanzen 2013; 65: 94-98

Wasala L et al: Transfer of Escherichia coli O157:H7 to spinach by house flies, Musca domestica (Diptera: Muscidae). Phytopathology. 2013; 103: 373-380

Pava-Ripoll M et al: Detection of foodborne bacterial pathogens from individual filth flies. Journal of Visualized Experiments 2015; 96: e52372

Aster EL von: Insekten als Futterlieferanten "Fliegen kann man nicht schlachten". Deutschlandradio Studio 9, Beitrag vom 24.05.2016

Pollmer U: Insekten satt für’s Klima. Deutschlandradio Mahlzeit, Beitrag vom 01.06.2013