Voeding

Algenpreparaten gelden als wondermiddelen bij het ontgiften van het lichaam – maar zelf zitten ze vol met gifstoffen. Bijzonder fataal: voor de gevaarlijke stoffen in algen ontbreken in Duitsland passende grenswaardes, zo waarschuwt onze columnist Udo Pollmer.

De aanbidding van de algen neemt steeds bizardere vormen aan. Tegenover de wonderbaarlijke genezingen, die algen naar men zegt volbrengen, verbleken de werken van de Madonna in Lourdes. Algenpreparaten worden als koninginnen van de ontgiftiging aangeprezen, als detox-kuur- de luxe voor een verziekt lichaam.
Onder biologen staan algen echter bekend als notoire gif-verzamelaars. Wie dat spul...

...slikt, zal zijn body zeker niet ontgiften – in tegendeel, hij moet er veel meer op rekenen, dat hij zich een extraportie schadelijke stoffen op de hals haalt.

Onovertroffen word het detox-wonder door zijn fabelachtige gehalte aan vitamine B₁₂. Echter in algen zit helaas geen B₁₂. Wanneer het er daadwerkelijk in zou zitten, dan kunnen we op een fecale verontreiniging tippen – want fecaliën bevatten rijkelijk vitamine B₁₂.

In plaats daarvan leveren de algen zogenaamde pseudovitamine, die bij analyse gemakkelijk met B₁₂ verwisseld worden. De pseudovitamine blokkeren het echte vitamine B₁₂. Deze inzichten zijn zelfs in de engelstalige Wikipedia terecht gekomen.

Geen onderzoek naar cyanotoxinen in Duitsland

Bijzonder problematisch kunnen “algenpreparaten” uit zogenaamde blauwalgen zijn. Velen van hen produceren cyanotoxine. Spirulina bijvoorbeeld kan weliswaar zelf geen gif produceren, maar is vaak in gezelschap van de gif producenten. Vandaar de residuen. Cyanotoxinen vernietigen de lever, enkelen zijn kankerverwekkend, sommigen beschadigen het zenuwstelsel en de hersenen. In Canada bijvoorbeeld correleren bij de bevolking pijnlijke spieren, buikpijn en huisproblemen met het gehalte aan cyanotoxinen in het drinkwater.

In Duitsland worden zwemwateren en drinkwaterbassins getroffen. De waterwerken in Solingen kregen dat een paar jaar geleden te merken, toen in bergdalen van het Bergische land donkerrode algenbloei optrad, die hoog giftige cyanotoxine produceerde. De watervoorziening moest miljoenen investeren, om het gif er weer uit te filteren.

Ook de beregening van groente werpt vragen op. Geen enkele boer analyseert vooraf zijn beregeningswater, dat hij uit de nabijgelegen beek of vijver op het veld pompt. In Engeland moest wegens giftig beregeningswater een hele oogst kropsla vernietigd worden. In Duitsland word al helemaal niet op cyanotoxine onderzocht.

Voedingsstoffen tekort als oorzaak

Oorzaak voor de giftige algenbloei in bergdalen is niet overbemesting, maar vaak een tekort aan bepaalde voedingsstoffen. Vooral een nitraattekort bevordert de groei van gif producenten die zich aan wisten te passen. In de Dümmer, een meer in de buurt van Hannover lukte het, de algenbloei met een nitraatbemesting succesvol te bestrijden.

Ook kristalhelder water kan besmet zijn. Zo vergiftigde zich in de Alpen een kudde koeien, toen ze uit een alpen meertje dronken. Ondertussen word de agrarische sector door een tot dusver onopgemerkt gevaar bedreigt: Zoals de Duitse Boerenorganisatie meedeelt, lijd ons melkvee in toenemende mate onder algen. Dit keer gaat het niet om gif, maar om een infectie. De kleurloze groenalg prototheca is de enigste plant, die mens en dier kan infecteren.

Bij mensen treed meestal eczeem op, bij runderen komt het tot een uierontsteking. De koeien lopen de prototheken op in vochtige weilanden of op natte ligplekken. Zo belanden ze in de tepels, infecteren de uier en worden in de melk afgescheiden. Daar het tot nu toe geen therapie bestaat, moeten zieke dieren geslacht worden. Zo kunnen er bittere tijden voor onze gebuidelde melkveehouders aanbreken.

Plezier beleven aan algen

Prototheca-algen werden al op vele levensmiddelen aangetoond zowel van dierlijke als plantaardige oorsprong. Over het algemeen zijn de gehaltes niet infectieus. Uiteindelijk gaan zo goed als geen consumenten lijden aan protothecose, maar voorzover nu bekend zo nu en dan wel vissers, vishandelaren en rijstboeren. Per slot van rekening houden algen van het natte milieu.

Als we even niet letten op het risico doen kan men ook plezier beleven aan algen. Sommigen van hen leveren verdikkingsmiddelen zoals agar-agar. Maar alleen wanneer aan de zuiverheidsverplichtingen voldaan is, worden ze tot gummibeertjes of desserts verwerkt. Eet smakelijk!

Literatuur

Campenhausen J von: Sind Algen wirklich so gesund? Brigitte.de ohne Jahr

Wikipedia: Spirulina (dietary supplement) https://en.wikipedia.org/wiki/Spirulina_(dietary_supplement) retrieved 20. Aug. 2016

Vich S et al: Contamination by Microcystis and microcystins of blue-green algae food supplements (BGAS) on the Italian market and possible risk fort he exposed population. Food & Chemical Toxicology 2012; 50: 4493-4499

Heussner AH et al: Toxin content and cytotoxicity of algal dietary supplements. Toxicology & Applied Pharmacology 2012; 265: 263-271

Chekroun KB, Baghour M: The role of algae in phytoremediation of heavy metals: A review. Journal Mater. Environmental Science 2013; 4: 873-880

Herbert V: Vitamin B12: plant sources, requirements, and assay. American Journal of Clinical Nutrition 1988; 48: 852-858

Watanabe F et al: Pseudovitamin B(12) is the predominant cobamide of an algal health food, spirulina tablets. Journal of Agricultural & Food Chemistry 1999; 47: 4736-4741

Dagniele PC et al: Vitamin B12 from algae appears not tob e bioavailable. American Journal Clinical Nutrition 1991; 53: 695-697

Vetter U: Solingen: "Schutzpolizei" vor giftigen Algen. RP Online 18. März 2016

BLV: Berichte zur Lebensmittelsicherheit 2013: Monitoring. Gemeinsamer Bericht des Bundes und der Länder. Berlin 2015

Chakraborty N et al: Accumulation of lead by free and immobilized cyanobacteria with special reference to accumulation factor and recovery. Bioresour. Technology 2011; 102: 4191-5

Naegeli H, Kupper J: Vergiftungen durch toxische Cyanobakterien. In: Aschenbach J et al (Eds): Proceedings 4. Leipziger Tierärztekongress. Leipzig 2008: 167-169

Keckl G: Verwirrspiel Dümmersanierung. 31.10.2014 www.keckl.de

Metcalf JS, Codd GA: A Review of Current Knowledge: Cyanobacterial Toxins (Cyanotoxins) in Water. Foundation for Water Research, Marlow 2014

Lévesque B et al: Prospective study of acute health effects in relation to exposure to cyanobacteria. Science oft he Total Environment 2014; 466-467: 397-403

Reinecke F: Algen: Erreger für Entzündungen. DLG Newsletter 2016; Nr. 28

Lass-Flörl C, Mayr A: Human protothecosis. Clinical Microbiology Reviews 2007; 20: 230-242

Bozzo G et al: Occurrence of Prototheca spp. in cow milk samples. New Microbiologica 2014; 37: 459-464