Sojamelk
Door Udo Pollmer

Sojamelk geld als alternatief voor iedereen, die melk niet verdraagt. Of voor hen, die naar ecologische alternatieven voor koemelk zoeken. Onze levensmiddelenchemicus Udo Pollmer heeft de beloftes eens gecheckt.

Al wat langer heeft de sojamelk zich een plaats verworven op de markt, waarbij zulke benaming vroeger als zijnde bedrog streng bestraft zou zijn. Het begrip “melk” is aan het origineel voorbehouden en de consumentenorganisaties stonden erop dat het basisvoedingsmiddel in geen geval soja mocht bevatten. Tegenwoordig neemt men het niet meer zo nauw, ook wanneer de verpakkingen nog expliciet over “melk”, maar van “drinks” spreken.

Toen op een keer analoge kaas op pizza werd ontdekt, choqueerde dit schandaal de natie. Destijds deden eerlijke fabrikanten nog moeite, toevoegingen te vermijden, minder eerlijke deze tenminste op het etiket te verhullen. Echter sinds...

...vegane producten de markt bereiken, schijnt het volledig onverschillig te zijn, hoe lang de lijst van de kunstmatige toevoegingen is. Hoofdzaak is dat de smaak ergens lijkt op de gewone yoghurt of de geliefde rundersalami – en hebben dan toch helemaal niets met een koe van doen. De consumenten beschermers kijken welwillend op dit handelen toe.

„Hele koe“ in de drinkfles?

De reclame voor sojamelk word immer driester. Op de drinks knallen opschriften zoals “hele bonen” of “traditionele smaak”. Niets aan het smakeloze kunstproduct is “traditioneel”, en de “hele boon” zit net zoveel in sojamelk als de “hele koe” in flessen melk. Sojadrinks bevatten altijd maar een deel van de bonen, maar daarvoor wel veel water. Om de drank meer op het voorbeeld te laten lijken, is die meestal gekalkt, met fosfaten veranderd en, om het romige mondgevoel na te apen, met toevoegingen zoals maltodextrine en gellan aangedikt. Maltodextrine is een soort glucosesiroop. Of de klanten dit onder de declaratie “ongezoet” verwachten?

Sojabonen worden vanwege hun kwaadaardige ingrediënten niet als verse groente gegeten of gevoerd, vee zou eraan creperen. Uit onze eigen bonen, erwten en linzen hebben we deze giffen uitgekweekt. De toontjes van de boontjes zijn nog slechts een echo uit de verte. Soja daarentegen is een industrieplant; ze was nog nooit en nergens een eerwaardig volksvoedsel, dit sprookje werd door de Amerikaanse oliemolenaars voor het oppoetsen van hun image verzonnen. Zonder deze aanhoudende PR van de veel gehoonde “US-Agro-Soja-Business”, die tegenwoordig tot alle overvloed ook nog “gen-soja” verbouwd, zou de hele opwinding om vegane bio-tofu er bij ons niet zijn.

Bio-moeders en hun gentechniek-angst

De bio-winkels en de vegan-shops zijn niet altijd groen of eco – fundamentalisten hebben al de etalageruiten van de vegane-winkels ingegooid. De veganisten hebben het PR-concept van de bio’s gekopieerd, en hen daarbij moreel overstegen; nu koopt de klantenkring hippe sojamelk in plaats van naargeestige biokaas. De vegane dochters trekken grijnzend aan hun bio-moeders met hun gentechniek-angsten voorbij.

De sojaoogst werd altijd al in de grote oliemolens met eenvoudige benzine geëxtraheerd. Maar de olie maalt slechts rond de 20 procent van de bonen uit. Het restant, expeller genaamd, moet van benzine, onverteerbare koolhydraten en giftige eiwitten bevrijd worden, voordat men hem aan varkens op kan voeren.

Veganisten willen de voedertrog passeren en soja direct gebruiken. Voor sojamelk word de boon gebroken, met water opgeklopt, gekookt, om de giftige eiwitten te vernietigen en dan gefilterd. De vloeistof is de “melk”, de praktisch ongenietbare achterblijfsels in de filter word “Okara” genoemd. Okara bederft snel, na een verhitting kan het nog altijd aan de varkens gevoerd worden. Dat is echter duur, de verwijdering via de “groene ton” vaak goedkoper.

85 Procent leidingwater

Om tofu te winnen, word aan de sojamelk magnesiumchloride toegevoegd, zodat de massa, net als bij kaas, stremt. Maar wie meent, een kaasvervanging te krijgen, vergist zich: Tofu bestaat hoofdzakelijk uit leidingwater, precies gezegd 85 procent, het eiwitaandeel daarentegen ligt bij een miezerige acht procent.

Zoals bij de industriële sojaproductie de expeller als voer gebruikt word, zo blijven ook bij de vervaardiging van sojamelk en tofu ook rijkelijk restanten over: Ongeveer de helft van de edele tofu-bonen belandt eveneens in de voedertrog of zelfs in de vuilnisbak! Smakelijk!

Literatuur

Keckl G: Rundmail 1-16: Modetrend Schizophrenie, Ökomodernismus, der große Tofu-Schwindel, Palmölgate u.a. Hannover, 17.01.2016; http://www.keckl.de/

Souci SW et al: Food Composition and Nutrition Tables. WVG, Stuttgart 2008

Liu KS: Soybeans: Chemistry, Technology, and Utilization. Aspen, Gaithersburg 1999

Daniel KT: The Whole Soy Story. New Trends Publishing, Washington 2007

Macho A: "Ich bin der Feind" Jan Bredack hat eine Kette veganer Supermärkte gegründet. Warum nur wirft ihm die eigene Zielgruppe regelmäßig die Schaufenster ein? Die Zeit 2015; 23. April, Nr. 17

Bertyn: Warnung vor modernen Sojaprodukten, beispielsweise Tofu, Sojamilch, Sojakäse, Soja-Babynahrung, Sojabrocken, Isolate, Sojamehl, Soja-Gemüseburger usw. http://www.bertyn.eu/de/soja/fermentierung-von-soja-ist-fuer-die-gesundheit-notwendig

O'Toole DK: Characteristics and use of okara, the soybean residue from soy milk productions - a review. Journal of Agricultural & Food Chemistry 1999; 47: 363-371

Kuan HY, Liong MT: Chemical and physicochemical characterization of agrowaste fibrous materials and residues. Journal of Agricultural & Food Chemistry 2008; 56: 9252–9257

Drews J: Die "Nazi-Bohne". Anbau, Verwendung und Auswirkung der Sojabohne im Deutschen Reich und Südosteuropa (1933-1945). LIT- Verlag, Münster 2004