WHO-Waarschuwing

Door Udo Pollmer 

De consumptie van worst en ham bevordert het ontstaan van darmkanker, waarschuwt de Wereld Gezondheids Organisatie WHO. Maar wat is die analyse waard? Niet veel, meent Udo Pollmer.

„Rood“ vlees en worst zijn dus schuldig aan kanker. Zo luidt blijkbaar de schrikwekkende uitkomst van een Studie van de WHO. In hun meta-analyse zijn de gegevens van meer dan 800 studies verwerkt. Wat wil men nog meer?
De echo in de media is geweldig. Tenslotte is de WHO niet zomaar iemand. Maar wat is de analyse waard? Die vraag is helemaal niet zo eenvoudig te beantwoorden, want de volledige studie ligt tot dusverre niet ter inzage. Hier word volgens de beproefde strategie gehandeld: Eerst een PR-golf veroorzaken, en wanneer de golven zich gestreken hebben en iedereen de boodschap vernomen heeft, word een paar weken later de publicatie na geleverd. Zou dan blijken, dat dit alles helemaal niet klopt, interesseert het niemand meer. Alleen al deze omstandigheid...

...laat zien, dat het hier niet zo zeer om de wetenschappelijke waarheid gaat.

Zuiver bewijzen laat zich het kankergevaar niet

Vaak geeft de persmededeling genoeg redenen, om de opschudding tot bedaren te brengen: Immers er bestaan m.b.t. dit thema helemaal geen 800 studies, die bruikbaar zouden zijn. En zoals het toeval wil, hebben tegelijk met de WHO ook Amerikaanse epidemiologen de wereldwijde databank geëvalueerd: En zij vonden maar 38 studies, die aan de minimale criteria voldeden, en daarvan bleven er na uitsluiting van de parallelpublicaties nog maar 27 over.

Het resultaat van deze meta-analyse – die natuurlijk helemaal geen media echo veroorzaakte – luidt: Het is denkbaar, dat vlees darmkanker bevordert, maar zuiver bewezen is dit echter niet. Dat ligt aan de grote heterogeniteit van de gegevens, in elk land vallen de resultaten anders uit. Daarbij komt, dat de meeste enquêtes over voeding nauwelijks iets zeggen over de aparte vleessoorten of over de geconsumeerde hoeveelheid – omdat niet eens een chemicus weet, wat werkelijk in zijn eten zat, laat staan een arts of een voedingsconsulent. Hetzelfde geldt voor de kankerstatistieken in de verschillende landen. De data zijn noch belastbaar noch vergelijkbaar.

Of vlees het aantal gevallen van kanker verhoogt, was blijkbaar ook niet het thema van de WHO-studie. Het ging hun primair om darmkanker. Zeldzaam – over de totale aantallen kanker en de totale sterfelijkheid worden van de zijde van de WHO met geen woord gerept. Waarvandaan wil men dan weten, of worst nu “kankerverwekkend” is, of misschien zelfs het aantal gevallen van kanker laat dalen, wanneer de data ontbreken?

De verklaarde vijand is “worst” en niet “volkoren”

Zou men deze data hebben, dan zou het type studie ook nog ongeschikt zijn, om de bewering “Vlees is kankerverwekkend” te staven. Er ontbreken namelijk interventiestudies, dus studies, waarbij een deel van de proefpersonen enkele jaren veel vlees en andere weinig vlees eet. Zulke studies zijn er – maar niet met vlees, maar met plantaardige ballaststoffen. Bij de verstrekking van tarwezemelen steeg het aantal adenomen in de darm, dus het voorstadia van kanker. Dat paste echter niet in het concept en zo werd dat thema niet verder gevolgd. De verklaarde vijand is “worst” en niet “volkoren”. Het woord “kanker” is niet meer dan een holle frase, die het publiek vrees aan moet jagen.

Ook het verwijt dat bij het braden van vlees kankerverwekkende hetero cyclische aminen zouden ontstaan, is een pijnlijke. Bij alle verhittingsmethoden, bij het bakken van brood, bij het bakken van aardappelen, bij het grillen van groente ontstaan stoffen, die knaagdieren in het laboratorium bij hoge dosissen schaden. Daar ratten nooit geleerd hebben een kampvuur te maken, reageren ze natuurlijk gevoeliger op rooster-stoffen dan mensen, van wie de succesformule in de evolutie het juist was dat ze het vuur benutten bij de bereiding van het voedsel. 

Een lovenswaardig punt bij de bekendgemaakte studie moeten we noemen: De WHO gebruikte een begrijpelijke definitie van “rood vlees”: Als “rood” geldt voor hun al het vlees van zoogdieren. Dat werpt een nieuwe vraag op: Is het niet vreemd, dat al datgene, waaruit een zoogdier bestaat, opeens voor het zoogdier mens gevaarlijk zou zijn?

Daar vlees en ingewanden bij het ontstaan van de mensheid, de homo sapiens tot basisvoedsel gediend hebben, zou toch iedereen, die het niet verdraagt, er allang uitgeMendellt zijn – toch? Eet smakelijk!

Literatuur:

IARC: IARC Monographs evaluate consumption of red meat and processed meat. Lyon Press Release 240/26.10.2015

IARC: Q&A on the carcinogenicity of the consumption of red meat and processed meat. Lyon 2015

Bouvard V et al: Carcinogenicity of the consumption of red meat and processed meat. Lancet Oncology 26.10.2015

Alexander DD et al: Red meat and colorectal cancer: a quantitative update on the state of epidemiological science. Journal oft he American College of Nutrition 2015; 34: 521-543

Pollmer U: Lieber rot als tot. Mahlzeit. Deutschlandradio, Sendung vom 17.05.2009

Pollmer U: Von Lebensmitteln, die Krebs auslösen - oder auch nicht. Mahlzeit, Deutschlandradio, Sendung vom 16.03.2013

Francis CY, Whorwell: Bran and irritable bowel syndrome: time for reappraisal. Lancet 1994; 344: 39-40

Alberts DS et al: Lack of effect of a high-fiber cereal supplement on the recurrence of colorectal adenomas. NEJM 2000; 342: 1156-1562

Jacobs ET et al: Dietary Change in an Intervention Trial of Wheat Bran Fiber and colorectal adenoma recurrence. Annals of Epidemiology 2004; 14: 280–286

Asano T, McLeod RS: Dietary fibre for the prevention of colorectal adenomas and carcinomas. Cochrane Database of Systematic Reviews 2002; (2): CD003430