Satter Lifestyle
Door Udo Pollmer
Onderzoekers van de Oostenrijkse Donau-Universiteit hebben teksten met voedingstips onder de loep genomen en vastgesteld: “Slechts in een enkel geval komen de uitspraken met de oorspronkelijke onderzoeksbevindingen overeen, waarover ze beweren te berichten.”
Het Oostenrijkse Instituut voor “Evidenzbasierte Medizin und Klinische Epidemiologie” (“Op bewijs gerelateerde geneeskunst en klinische epidemiologie“) heeft bijna 1000 artikelen over gezonde leefwijzes op hun betrouwbaarheid onderzocht. Daarbij vergeleken de onderzoekers de krantenbijdragen en hun internetsites, met de oorspronkelijke studies. Het resultaat is doorgaans geen roemvolle bladzijde in de bladenwereld.
Zoals te verwachten was het verdraaien van de werkelijkheid bij het thema “slank & gezond” het grootste. Geen enkel artikel over methoden en...
...middelen, om het lichaam door een “gezondere” levenswijze een mooiere en slankere vorm te geven, was correct. Erger nog: nagenoeg allemaal waren ze sterk verdraaid. Niet veel beter staat het met het menselijke zielenleven. “Psychologische tips” zijn dus eveneens een begeert lifestyle onderwerp. Ook hier kwam zo goed als geen bijdrage met de oorspronkelijke informatie overeen. Bij voedingssupplementen was 70 procent van de berichten sterk overdreven, gevolgd door artikelen met betrekking op voeding en milieuverontreinigende stoffen. Ze waren voor 60 procent sterk vervalst.
Natuurlijk zijn wrijvingsverliezen niet te vermijden, wanneer complexe onderzoeksresultaten op boulevard niveau verklaard moeten worden. Daarom zouden uitvoerige berichten zorgvuldiger ingekort moeten worden dan korte meldingen, omdat bij hen gewoon al door ruimtegebrek belangrijke zaken achtergehouden moeten worden. Maar het tegenovergestelde gebeurd. Het waarheidsgehalte was steeds even laag. Er waren ook geen noemenswaardige verschillen tussen zogenaamde kwaliteitsmedia en pulp media.
Kleine tips voor de kankerbestrijding
Aan onwetendheid kan het niet liggen. Op de gezondheidsredacties zitten tegenwoordig allerhande voedings-vakkrachten en geneeskundigen. Waarom word er dan toch zoveel onzin verspreid? Wel, dat is eenvoudig: Ook verdraaide voorstellingen hebben gewoonlijk profiteurs. Redacteuren krijgen regelmatig aanbiedingen, in het voorjaar om het immuunsysteem te versterken”, bij aanvang van de aspergetijd dienen de koppen “Asperges maken slank” zich aan, in komkommertijd zouden juist frambozen kankercellen het leven zuur maken”. Het aangename voor de auteurs: Ze hoeven dat allemaal zelf niet eens te schrijven, dat doen de PR-agentschappen in naam van hun opdrachtgever.
In totaal was bij gezondheid, voeding en lifestyle slechts één op de tien correct. Maar dat wil nog lang niet zeggen, das deze tien procent dan wel kloppen. Want de vraag, of de oorspronkelijke studies überhaupt wel serieus waren, onderzochten de Oostenrijkse onderzoekers niet. Maar ouderwetse bio-statistici zoals John Ioannidis uit Harvard laten van dergelijke studies geen spaan heel. Naar zijn ervaringen zijn 80 tot 90 procent van de onderzoeksbevindingen op het gebied van voeding vals. Of, nog erger: Het tegendeel is waar.
Ook bewust vetarme voeding verlengd het leven slecht onder bepaalde omstandigheden
Zo gebeurde het onlangs nog bij de cholesterol. Juist heeft de US-regering de waarschuwing tegen cholesterol in het eten uit de beleidslijnen geschrapt, omdat er tot op heden geen enkel wetenschappelijk bewijs voor een samenhang is. Maar eens kijken, wanneer ook de vetarme dieet in de afvalemmer gaat. Toen ze een paar jaar geleden op de testbank geplaatst werden, konden in de databanken ongeveer 17.000 studies met dit thema gevonden worden. Daarvan bleken de meesten onbruikbaar. Uiteindelijk bleven van de 17.000 studies precies elf bruikbare publicaties over. Conclusie: Wie zich bewust vetarm voedt, leeft daardoor ook niet langer.
Lifestyle, psychologische tips en gezonde voeding, dat zijn de parade-disciplines van de charlatans in de media. Verstandige geluiden worden hier overstemd door het marktgebrul van de heilaanbieders en bakerpraatjes. Wie in dit concert niet meespeelt, vliegt eruit. Wanneer wij dus steeds weer opnieuw horen over de heilzame werking van wilde-kruiden-smoothies, of de waarschuwingen lezen voor kanker door frites tentjes lezen, of over de TV bijdrages voor schoonheid-van-binnen-uit-yoghurts struikelen, dan kunnen we ons in plaats daarvan ook maar weer eens Grimm’s Sprookjes gunnen. Wat dacht u van “Tafeltje dekt je!”?
Bronnen:
Kerschner, B. et al: Wie evidenzbasiert berichten Print- und Online-Medien in Österreich? Eine quantitative Analyse. Zeitschrift für Evidenz, Fortbildung und Qualität im Gesundheitswesen 2015; epub ahead of print
Hooper, L. et al: Dietary fat intake and prevention of cardiovascular disease: systematic review. BMJ 2001; 322: 757-763
Hirstein, A.: Signifikanter Nonsens. NZZ vom 20.5.2007
Steiner, F.: Studie: Viel verdeckte Werbung auf Wikipedia. Deutschlandfunk 13. Januar 2014
Office of Disease Prevention and Health Promotion (USA): Scientific Report of the 2015 Dietary Guidelines Advisory Committee. www.health.gov/dietaryguidelines/2015-scientific-report/
Richards, V.: Cholesterol U-turn as research shows fatty foods might not be bad for us after all. The Independent Online vom 27. 5. 2015
