Wereldvoedselvoorziening
Door Udo Pollmer

Goed nieuws: Begin juni werd door de voedsel en landbouworganisatie van de Verenigde Naties FAO de prestaties van China en de strijd tegen de honger geprezen. Onze levensmiddelentechnieker Udo Pollmer bericht over de stand van de wereldvoedselvoorziening.

Onlangs verscheen het wereldvoedselbericht. Daarin kunnen we lezen dat het aantal ondervoede mensen daalt. Vandaag hongeren goed 200 miljoen mensen minder als 20 jaar geleden – ondanks een stijgende wereldbevolking. Als motor in de strijd tegen de honger geldt China. Nog voor enkele jaren leefde twee derde van de ondervoede mensen in het rijk van het midden. Enkele dagen geleden werd het land of zijn prestaties in de strijd tegen de honger door de Wereldvoedselorganisatie FAO geprezen.

De Chinese Regering beschouwt de landbouw als basis voor de “economische en sociale ontwikkeling”. Voor ons mensen, die al ruim een halve eeuw probleemloos...

...kunnen verzadigen, mag dat een beetje vreemd in de oren klinken, maar wij zouden nooit mogen vergeten: Zonder voldoende voeding is een sociale vrede niet mogelijk. Voor China zijn de omstandigheden precair, want met 20 procent van de wereldbevolking beschikt het land slechts over 10 procent van de globale agrarisch bruikbare gebieden, het grootste deel van het land is niet geschikt voor landbouw.

Talrijke super-rijst soorten

Het succes tegen de honger heeft Azië vooral te danken aan zijn nieuwe rijst soorten. De basis daarvoor legde de mutatie-kweek in China en India. Daarbij werd rijst in een kerncentrale direct aan de straling van de reactor blootgesteld. Deze gooiden het erfelijk materiaal zo sterk door elkaar, dat kunstmatige genen ontstonden. Daarmee zijn doortastende veranderingen in het gnoom mogelijk, die in de gen-techniek tot dusverre nog niet mogelijk waren. Op deze manier lukte het, talrijke super rijst soorten te kweken, die tegenwoordig beschoten worden door zware-ionen.

De gigantische behoefte aan voedsel van weldra anderhalf miljard Chinezen en ruim een miljard Indiërs kan bij een misoogst de wereldmarkt op ieder moment in beroering brengen en de graanprijs tot ongekende hoogte drijven. Een tekort treft mensen met geringe koopkracht bijzonder hard. De gevolgen zijn onrust en hongeropstanden. Ook hulporganisaties kunnen alleen voedsel uitdelen, die voorheen geproduceerd werden – dus overschotten. Onder deze aspecten zouden Deng Xiaopings woorden “Zonder landbouw bestaat er geen stabiliteit, zonder graan heerst er chaos”, ook als subtiele dreiging verstaan kunnen worden.

Naar opgave van de Evangelische Kerk leven de meeste hongerenden als kleine boerenfamilies op het land. De geringe oogstopbrengst veroorzaakt de vlucht uit het platteland. Daardoor ontstaan gigantische stedelijke agglomeraties met 20 of meer miljoen inwoners – meestal lukraak toenemend: Delhi, Mumbai, Mexico City, Lagos, Jakarta of Karachi. Zulke conglomeraties nu met behulp van de kleine boeren van het ontvolkte omringende land te willen verzorgen, is pure illusie. Dit verlangt efficiëntie, d.w.z. moderne productiemethodes.

Wereldwijd ziektegevaar

De snelle verstedelijking geldt overigens als een voorwaarde voor de grote ziekteplagen tot aan het begin van de vorige eeuw. Soortgelijke toestanden als toen ter tijd heersen vandaag weer in de mega-cities. Bij de onbeschrijflijke hygiënische toestanden komt nu nog de multi-resistentie. In de slums ontbreekt het riool en centrale drinkwatervoorziening, daarvoor in de plaats zijn de modernste reserve-antibiotica voor iedereen te krijgen. Zo groeit het wereldwijde ziektegevaar, deze gaat opnieuw hand in hand met honger en armoede.

Volgens opgave van de FAO worden tegenwoordig 1,5 miljard hectare verbouwd, en nog eens 3,4 miljard hectare zijn door beweiding met vee in gebruik. De tot dusver niet gebruikte reserves aan land met voldoende neerslag worden op 1 miljard hectare geschat. Maar deze vlaktes staan onder natuurbescherming of zijn bebost. Om de groeiende voedselbehoefte te dekken, zijn hogere opbrengsten met meer opbrengstzekerheid noodzakelijk. Intussen word in de EU het beste akkerland onder het voorwendsel, de natuur te willen beschermen, extensief beheert. Wie echter sociale stabiliteit wil en tegelijkertijd de natuur wil beschermen, zal aan een hoogst efficiënte landbouw voor de productie van voldoende voeding, voor een groeiend aantal burgers, niet omheen kunnen. Smakelijk!

Literatuur:

Radio China International: China erhält FAO-Preis: "Besondere Leistungen im Kampf gegen Hunger". CRI-Online 8. Juni 2015

FAO: The State of Food Insecurity in the World. Rom 2015

Stein M: Welternährung: mehr als nur eine Schale Reis. EU.L.E.nspiegel 1997; H.7: 7-14

Factfish: Landwirtschaftliche Nutzfläche – für alle Länder. http://www.factfish.com/de/statistik/landwirtschaftliche%20nutzfl%C3%A4che

Garett L: Die kommenden Plagen. Fischer, Frankfurt 1996

Mei M et al: Mutagenic effects of heavy ion radiation in plants. Advances in Space Research 1994; 14: 363-372

Georg-August-Universität Göttingen, Vereinigung Deutscher Wissenschaftler: Sicherung der Welternährung und Armutsbekämpfung als Herausforderung für Frieden und Nachhaltigkeit. Universitätsverlag Göttingen 2013

Jain SM, Suprasanna P: Induced mutations for enhancing nutrition and food production. Geneconserve 2011; 15: 201-215

Kirchenamt der EKD: Leitlinien für eine multifunktionale und nachhaltige Landwirtschaft. Zur Reform der Gemeinsamen Agrarpolitik (GAP) der Europäischen Union. EKD-Texte 2011; 114

Phalan B et al: Sharing and Land Sparing Compared reconciling Food Production and Biodiversity Conservation: Land.Science 2011; 333: 1289-1291

Chen W-f et al: Advances and Prospects in Breeding Japonica Rice for Super High Yield in the Northern China. Scientia Agricultura Sinica 2007; 6: 1157-1165

Jin Zhu, He Jiang: 'Super' rice produces super harvest. Chinadaily 10.9.2012