Ontslakte, ontgifte, ontwaterende – asperges zouden ondertussen voor alles goed zijn
Door Udo Pollmer
Wanneer men een wondermiddel uit de Hollandse keuken moet noemen, dan is het de asperge bij uitstek Dat beweren tenminste voedingsconsulenten en de media. In werkelijkheid kan de asperge echter niets - behalve smaken, aldus onze levensmiddelenchemicus Udo Pollmer.
De lofzangen op de asperges worden van jaar tot jaar euforischer. Wat voor de Amerikanen de “Polypill” is, dus een magisch pilletje dat tegen alle ziekten van de wereld helpt, is voor de Hollanders de asperge. “Asperges – de Alleskunners” lees ik op een populaire website, die net als vele anderen ook gezondheidsbeloftes als zakelijk model bedrijft. Bovenaan het...
...lijstje staat zoals altijd de wens om de eigen omvang te verkleinen, de poging om door middel van een dieet, zeg maar met kwellende honger, de uiterlijke contouren aan de confectiematen van de mode industrie aan te passen. Bij de asperge gaat dat bijna als vanzelf. Die veroorzaakt namelijk geen frustratie, maar kweekt alleen maar enthousiasme voor het afvallen.
Enthousiaste dieet-volgers , zo lees ik, “kunnen met asperges….toeslaan tot ze niet meer kunnen”. Immers: “Calorieën zoekt men in asperges tevergeefs”. Klopt! De voedingswaarde komt inderdaad overeen met de inhoud van een zeepbel of een website over gezonde voeding. Maar tegenwoordig word alles, wat zonder enige voedingswaarde is, de hemel in geprezen.
Bruikbare onderzoeken bestaan niet
Onvermijdelijk word de asperge ook naar het kankerfront gestuurd en zouden ze zelfs bij Alzheimer voor positieve effecten zorgen. Er zijn geen bruikbare onderzoeken en er bestaan slechts een paar experimenten met celculturen in reageerbuisjes. Toen zichtbaar werd, dat kankercellen in alcoholisch asperge extract de alcohol afbraken, was de nieuwste wonderwerking geboren; asperges helpen bij katers. In de reageerbuizen waren echter geen aspergepuntjes werkzaam, maar het oneetbare loof van de planten.
Onder de ontelbare onzinnige claims bestaat er maar een, die op een zekere therapeutische traditie kan wijzen. Bij ontstekingen van de urinewegen werden vroeger asperges gebruikt. Meestal als theeaftreksel van aspergepoeder. Maar voorzichtig: Wie het aan de nieren of het hart heeft, en speciaal bij ontstekingen daarvan, zou liever de handen afhouden van deze ontstekingsremmer, aldus de farmacologen. Dan vraag ik me toch af, mogen deze patiënten nog regelmatig asperges eten?
Daarbij zijn er smakelijkere en betere drankjes, die het plassen bevorderen, dan kannen vol thee met twijfelachtig aspergepoeder te drinken. Ook echte bonenkoffie werkt urine afdrijvend, vermindert het risico op nierstenen en werkt ook nog eens preventief tegen leverkanker. Maar door de urine afdrijvende werking kregen ze de bijnaam “Waterrovers”. Wanneer het smaakt dat ondergraaft deze drank de waterhuishouding, smaakt het niet, dan spoelt het de nieren. Zo simpel kunnen voedingsregels zijn.
Een beetje urine vormend
Ja, een beetje urinevormend is de asperge – en dat was het dan ook. Desalniettemin hebben ze in hun wortels en loof nog meerdere werkzame stoffen. Nog meer daarvan bevat zijn wilde vorm. Intussen word ook de wilde asperge ijverig verzameld en gegeten, omdat ze natuurlijk zijn en daarmee nog gezonder. Het bekendste bestanddeel is wel het diosgenin. Dit steroïde is de belangrijkste basisstof bij de vervaardiging van talrijke hormonen, speciaal de anticonceptiepil.
Daar liggen hormonale gevolgen niet ver weg. In dierproeven laten wilde asperges de geslachtsorganen van rattenwijfjes groeien. Bij melkvee zorgen ze voor meer melk. Voert men het wortelextract aan drachtige ratten, dan leidt het tot misvormingen. Maar in de ‘brave new world’ van de voorlichting heet het dan: “Asperges – Ideaal voor zwangeren”, en dan kopen de klanten heel bewust de dure wilde asperges, omdat het oorspronkelijke natuurproduct nog idealer moet zijn.
Er waren blijkbaar goede redenen, om de wilde vorm tot een nuttig gewas om te kweken, om zo het gehalte aan ongewenste werkstoffen te laten dalen. Niet voor niets eten we van de cultuurasperge traditioneel alleen die delen, die praktisch vrij van wonderen-verrichtende stoffen zijn. Een goede asperge kan niets – behalve goed smaken. Een groente is de te aangenamer en beter, naarmate zijn farmacologie eentoniger wordt. Anders zou het een medicinale plant zijn – en die hoort niet op tafel, maar in de apotheek. Smakelijk!
Literatuur
Blaschek W et al: Hagers Enzyklopädie. WVG, Stuttgart 2007
Singh SP et al: Plasma hormones, metabolites, milk production, and cholesterol levels in Murrah buffaloes fed with Asparagus racemosus in transition and postpartum period. Tropical Animal Health & Production 2012; 44: 1827–1832
Wamng L et al: Simultaneous analysis of diosgenin and sarsasapogenin in Asparagus officinalis byproduct by thin-layer chromatography. Phytochemical Analysis 2011; 22: 14–17
Goel RK et al: Teratogenicity of Asparagus racemosus Willd. root, a herbal medicine. Indian Journal of Experimental Biology 2006; 44: 570-573
Pandey SK et al: Effect of Asparagus racemosus Rhizome (Shatavari) on Mammary Gland and Genital Organs of Pregnant Rat. Phytotherapy Research 2005; 19: 721–724
Kim BY et al: Effects of Asparagus officinalis extracts on liver cell toxicity and ethanol metabolism. Journal of Food Science 2009; 74: H204–H208
Christina AJM: Antilithiatic effect of Asparagus racemosus Will. On ethylen glycol induced lithiasis in male albino Wistar rats. Methods and Findings in Experimental and Clinical Pharmacology 2005; 27: 633-638
Larsson SC, Wolk A: Coffee consumption and risk of liver cancer: a meta-analysis. Gastroenterology 2007; 132: 1740-1745
Sang LX et al: Consumption of coffee associated with reduced risk of liver cancer: a meta-analysis. BMC Gastroenterology 2013; 13: e34
Bravi F et al: Coffee reduces risk for hepatocellular carcinoma: an updated meta-analysis. Clinical Gastroenterology & Hepatology 2013; 11: 1413-1421
Bøhn SK et al: Coffee and cancer risk, epidemiological evidence, and molecular mechanisms. Molecular Nutrition & Food Research 2014; 58: 915-930
