Nieuwe Meta-Analyse (27 Studies)
Door Uwe Knop

De recente evaluatie van 27 onafhankelijke studies uit Amerika, Azië, Europa en Australië wees uit: De consumptie van rood vlees speelt geen rol van betekenis bij dikke darmkanker. [1] De meta-analyse in het Journal of the American College of Nutrition toonde ook, dat er zelfs geen enkele duidelijke samenhang tussen gegeten hoeveelheden (dosis – werkings – relatie) runds- lams –en varkensvlees, en darmkanker waarneembaar is.

Aanvullend wijzen de studieleiders op ernstige problemen met de geloofwaardigheid van de voedingswetenschappen: Enerzijds is het onmogelijk, de “werking” van individuele voedselfactoren geïsoleerd uit de totale voeding en lifestylefactoren te analyseren; anderzijds zijn...

...voedingsobservatiestudies vatbaar voor verdraaiingen en bieden onderzoekers de mogelijkheid tot manipulatie [1.1].

De Amerikaanse wetenschappers analyseerden gegevens van 27 cohortstudies, die tussen 1994 en 2013 in Amerika (12), Azië (8), Europa (6) en Australië (1) gepubliceerd werden. “Daar in de Voedingswetenschap geen studies gehouden kunnen worden, die causaliteit, dus een oorzakelijk verband leveren, gelden prospectieve cohortstudies noodgedwongen als gouden standaard”, verklaard voedingswetenschapper Uwe Knop, “deze observatiestudies kunnen echter alleen statistische samenhangen (correlaties) opleveren, die hoogstens vermoedens en hypotheses toestaan – maar ook dan alleen maar, wanneer de gegevens echt correct zijn.”

Om op basis van een meta-analyse een causale-hypothese te kunnen formuleren, dienen sterke correlaties voorhanden te zijn, heldere dosis-werking-relaties te zien zijn en de resultaten van talrijke individuele studies dienen eenduidig te zijn. In de recente meta-analyse waren de correlaties zwak, een heldere dosis-werkings-relatie was niet te zien en de resultaten van de individuele studies niet eenduidig. De samenvatting van de auteurs valt overeenkomstig helder uit: “Onze voorbeelden van samenhangen ondersteunen het vermoeden niet, dat de samenhang oorzakelijk is. Het lijkt plausibel, dat rood vlees een onbeduidende/verwaarloosbare risicofactor bij dikke darmkanker is. De resultaten ondersteunen de conclusie, dat de consumptie van rood vlees geen onafhankelijke, voorspelbare, risicofactor is voor dikke darmkanker.” Daarbij wijzen de onderzoekers er nog eens op, dat ook de data voor de vermeende mechanismen tussen darmkanker en vleesconsumptie (o.a. microflora, nitraat/nitriet, urine-ijzer) zwak en niet eensluidend zijn.

Vegetariërsbond – Desinformatie als lobbyconcept

Niet pas sinds de resultaten van de recente meta-analyse, dat nog niet eens een samenhang tussen darmkanker en roodvlees consumptie waarneembaar is, is de bewering van oorzaak-werking-relatie een taboe in de voedingswetenschap. Op grond van ontbrekend bewijs en ernstige beginsel problemen kan de voedingswetenschap geen heldere uitspraak doen”, zo verklaart Knop. Maar dat weerhoudt de Duitse vegetariërs-lobbyverbond VEBU er niet van, hun leden bewust valse informatie voor te schotelen: “De consumptie van rood vlees verhoogt het risico op dikke –en endeldarmkanker naarmate je er meer van eet.”[2] Daarbij zwaait de vegetariërsbond met verdere, uit de duim gezogen beloftes die beloven dat, een voeding volgens de VEBU richtlijnen tegen kanker zou kunnen beschermen (b.v. met de causale constructie “fruit verlaagt het risico op longkanker”). “Het is moeilijk te begrijpen, wanneer eigenlijk onafhankelijke voedingswetenschappers zoals Dr, Markus Keller, leider van het IFANE-Instituut en zijn wetenschappelijke peetvader, de waardevolle coryfee Prof. Dr. Claus Leitzmann, van de Universiteit Giessen, hun namen lenen voor een dergelijk drieste desinformatie van het VEBU, zo verbaasd zich Knop. Even terzijde: In 2009 wees de analyse van de meest recente voedingsstudie EPIC uit: Vegetariërs hebben vaker darmkanker dan vleeseters [5]. Natuurlijk geld ook hier weer: het gaat hier slechts om een correlatie.

„Meelijwekkende“ voedingswetenschappen

In het kader van de recente meta-analyse verwijzen de studieleiders naar de talrijke beginsel-problemen van de voedingswetenschappen, maar dat is niets nieuws. Op grond van de zwaktes van voedingsstudies waarschuwden de auteurs van een review al in 2014 “voorzichtig te zijn met voedingsadviezen”, dat deze hoofdzakelijk op observatiestudies gebaseerd zijn, die niet door klinische studies bevestigd werden [3]. Deze review, gepubliceerd in een journaal van het American Society for Nutrition ondersteunde de kritiek van een kort daarvoor verschenen publicatie in het Britisch Medical Journal: Veel resultaten van voedingsonderzoek zijn “volledig ongeloofwaardig” – en nog een “miljoen observatiestudies meer” zouden geen finale oplossingen leveren [4]. Mede daarom ziet Prof. Gerd Antes, directeur van het Duitse Cochrane-Instituut, de voedingswetenschappen in een “medelijwekkende positie”

Bronnen:

[1] J Am Coll Nutr. 2015 May 5:1-23; Red Meat and Colorectal Cancer: A Quantitative Update on the State of the Epidemiologic Science (published online [5. Mai 2015])

[1.1] Originalstudie, S. 20, 2. Absatz
 
[2] Krebsprävention durch pflanzliche Ernährung, Februar 2015 (Newsletter)

[3] Limitations of Observational Evidence: Implications for Evidence-Based Dietary Recommendations; American Society for Nutrition. Adv. Nutr. 5: 7-15, 2014 

[4] Implausible results in human nutrition research – Definitive solutions won´t come from another million observational papers or small randomized trials, British Medical Journal, BMJ 2013; 347:f6698

[5] Am J Clin Nutr. 2009 May; 89(5):1620S-1626S; Cancer incidence in vegetarians: results from the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC-Oxford). „… but the incidence of colorectal cancer was higher in vegetarians than in meat eaters.“

Verdergaande studies:

Themenaffine Pressemeldung vom 18.10.2014: Neue Studien -> Vegetarier leben nicht länger / Fleischverzehr ohne Einfluss auf koronare Herzkrankheiten (KHK)

Themenaffine Pressemeldung vom 25.02.2014: Neue Studie Med.Uni. Graz -> Vegetarier: Mehr Krankheiten & weniger Lebensqualität als Fleischesser

Themenaffine Pressemeldung vom 31.03.2013: Neue Studie -> Kein Zusammenhang von Fleischverzehr & Herzkreislauferkrankungen / EUROPA: Mediterrane Ernährung – viel Fleisch & hohe Lebenserwartung