En chocolade is toch gezond
Door Udo Pollmer
Vele gezondheidsapostels vervloeken chocolade als stiekeme dikmaker. Udo Pollmer ziet dat heel anders: Chocolade verhoogt niet alleen de stemming – het werkt ook tegen het riskante hormoon cortisol in ons lichaam.
Vroeger bracht chocolade kinderoogjes aan het stralen en ook volwassenen lieten zich een reepje goed smaken. Doch vandaag de dag geld het als bron van alle kwaad. Want chocolade is verleidelijk en plaatst voedingsbewuste tijdgenoten, die consequent af willen zien van zoetigheid, steeds weer voor het dilemma. Na de kinderdroom volgde een slecht ontwaken met een bedrieglijke dikmaker, die erop uit is om ons het plezier aan het lichte, calorieënbeperkte leven te vergallen. Hoe kan een levensmiddel zulke macht uitoefenen en ons schijnbaar moeiteloos tegen onze wil tot zijn consumptie dwingen? Hier zouden we als eerste het...
...psychologisch-natuurkundige ontwerp moeten noemen. De fabrikanten maken onderscheid tussen twee types consumenten: De “likkers” en de “bijters”. De “likkers” zijn mensen met met behoefte aan harmonie of gefrustreerde medemensen, die van het zachte smelten houden. Ze kunnen zich daarmee hun gehemelte kietelen.. De “bijters” daarentegen kiezen hardere chocoladesoorten, om bij het stukbijten hun agressie kwijt te raken. Er bestaat geen chocolade, die beide consumenten op dezelfde wijze bedient, maar beide chocoladesoorten verminderen stress en zorgen voor ontspanning.
Stress laat de trek in zoetigheid stijgen
Dan de suiker: Zintuig-fysiologen van het Monell-Instituut voor Chemische Zinnen in Phiadelphia hebben onlangs ontdekt, dat stress langs hormonale wegen de receptoren voor zoetigheid in de mond manipuleert, en wel zo, dat de zin in zoetwaren dwangmatig verhoogd wordt.
De sleutel daarvoor is volgens Monell het hormoon cortisol. Cortisol helpt ons bedreigende situaties te verdragen. Onder stress stijgt met het cortisol ook de energiebehoefte, vooral de hersenen hebben meer brandstof nodig, zeg maar meer glucose. Daarom is de hang naar de calorierijke suiker een zinvolle reactie van het lichaam. Zodra de mens zoetigheid zoals chocolade eet, daalt de verhoogde cortisolspiegel snel. Dat is goed zo. Daarmee is ook duidelijk, waarom kunstmatige zoetstoffen juist niet helpen.
Op langere termijn maakt een hogere cortisolspiegel dik, vooral aan de buik, het stimuleert hartinfarcten en diabetes. Ergernis en angst zijn de wezenlijke oorzaken van het metabolisch syndroom. Een actuele studie uit het Belgische Gent toont aan, dat kinderen met een verhoogde cortisolspiegel duidelijk dikker zijn dan kinderen in ontspannen leefomstandigheden.
Logischerwijs hebben de cortisolkinderen ook een uitgesproken hang naar zoetigheid. Wie wil, kan daaruit een samenhang tussen suikerconsumptie en gewicht construeren. In werkelijkheid is het omgekeerde waar; suiker laat snel en effectief het riskante cortisol dalen en werkt daarmee de obesitas tegen. De aangeboren hang naar zoet is biologisch dus hoogst zinvol.
Chocolade kan helpen, gewonde zielen te helen
Dit inzicht van de collega’s van het Monell-instituut corrigeert daarmee onze voorstelling van het verlangen naar suiker, dat tot dusverre vooral middels de serotonine verklaard werd. Suiker zorgt, zoals bekend voor een verhoogde aanmaak van dit gelukshormoon. Daar het serotonine van daglicht afhankelijk is, word begrijpelijk, waarom we in het donkere jaargetijde zoveel zoetigheid snoepen.
Suiker zit niet alleen in chocolade, maar ook in vele andere levensmiddelen. Maar chocolade heeft nog meer stemmingsmakers met exotische namen te bieden: Phenyläthylamine, Anandamide of exorphine, wiens voorgangers uit het cacaopoeder of melkpoeder stammen en diegene die tijdens de verwerking ontstaan. Ook deze helpen, gewonde zieltjes te helen.
Chocolade maakt weliswaar niet gelukkig, het is tenslotte ook geen drug, desalniettemin kan het onweerstaanbaar zijn: Het zorgt niet alleen voor een beter humeur, maar ze ondersteunt door de verantwoorde daling van het cortisol de gezondheid van het lichaam. Geen wonder, dat deze af en toe de aan hun dieet denkende mensen een lesje leert en hen tot een vreugdevol chocoladegenot verleid. Smakelijk!
Literatuur
Ulrich-Lai YM et al: Daily limited access to sweetened drink attenuates hypothalamic-pituitary-adrenocortical axis stress responses. Endocrinology 2007; 148: 1823-1834
Michels N et al: Cross-Lagged Associations Between Children's Stress and Adiposity: The Children's Body Composition and Stress Study. Psychosomatic Medicine 2015; 77: 50-58
Parker MR et al: Expression and nuclear translocation of glucocorticoid receptors in type 2 taste receptor cells. Neuroscience Letters 2014; 571: 72-77
Pollmer U et al: Opium fürs Volk. Natürliche Drogen in unserem Essen. Rowohlt, Reinbek 2011
