Zijn sinaasappelschalen werkelijk gezond?
Door Udo Pollmer
Sinaasappels smaken niet alleen goed, ze gelden ook als vitamine-C leveranciers. Voedingsdeskundigen raden zelfs aan de hele vrucht te consumeren. Maar onze levensmiddelenchemicus Udo Pollmer eet zoals voorheen alleen het vlees en laat de schil aan zich voorbijgaan.
De consumentencentrale van Beieren is niet zuinig met goede raad. Ze adviseert, sinaasappelen niet al te grondig te schillen. Immers in het vezelige witte weefsel rondom de vruchten, hetgeen zo laf en bitter smaakt, schuilt pure gezondheid. Hoe konden we dat over het hoofd gezien hebben en in onze voeding fysiologische onwetendheid het waardevolste in de groenbak smijten? “Het gezondste van een sinaasappel”, zo beaamden voedingsexperts. “zit in de schaal”. En verder: “Sinaasappelschil laten de kilootjes kelderen”, ze “houden de darm fit” en “voorkomen kanker”. Vele voedingsconsulenten raden zelfs expliciet aan de complete schil te nuttigen.
De diepere reden, waarom we de schaal mee op zouden moeten eten, zijn de flavonoïden. Volgens de consumentencentrale zijn deze daarom zo gezond, omdat ze de plant “bescherming tegen plagen” boden. Nou ja, dan zijn het dus volgens de definitie bestrijdingsmiddelen. In de schillen bevinden zich natuurlijke afweermiddelen, die zelfs direct als pesticide benut worden, zoals de limoen. De voedingsdeskundige van de consumentencentrale is ervan overtuigd, dat de flavonoïde ook mensen beschermt tegen een heel speciale plaag – namelijk tegen “zuurstof”. Die zou anders ongewenste reacties teweeg...
...brengen en daarmee tot ziektes voeren. Wanneer men van zuurstof kanker krijgt – dan krijg je van het zoenen ook kindertjes.
Flavonoïde is een grote groep stoffen. Tot dusver werden er ongeveer 8.000 geïdentificeerd. De meeste dienen de plant als hormoonbouwstof, Uv-filter of afweerstof – niet alleen tegen insecten en bacteriën, maar ook tegen plantenetende zoogdieren. Zodra de plantencellen bij het kauwen vermalen worden, reageren de flavonoïden met de proteïne en laten zo de voedingswaarde dalen. Daarom eten we de schil niet mee en daarom smaakt ons mandarijntje zonder witte vezel eenvoudigweg beter. In zoverre heeft de fruit verwerkende industrie helemaal niet zo’n ongelijk, wanneer zij de witte vezels met enzymen zodanig verwijdert, dat de partjes zo glad als babybilletjes zijn.
Het beste uit de schil
Daar bij de fabricage van jus d’ orange grote hoeveelheden schillen resteren, probeert de industrie ook hiervan het beste te maken. Tot dusver werden de overblijfselen vooral aan melkvee gevoerd. Daar voer goedkoop is moet de toegevoegde waarde daardoor verhoogd worden, indien de bestanddelen van de schillen als gezonde stoffen voorgesteld worden. Daarom ontstaat de hype rondom de schillen. Wanneer het geld lonkt, verdringen zich scharen van artsen, journalisten en andere huurlingen aan de voedertrog van de gezonde-voeding- propaganda. Sindsdien zijn flavonoïden ware wonderstoffen voor al diegene, die in wonderen willen geloven. Als bewijslast dienen studies met celculturen. Maar deze zijn nietszeggend. Zelfs met koeieflatsen en een beetje geluk kunnen soortgelijke resultaten geproduceerd worden.
Intussen worden bevindingen uit dierproeven gepresenteerd, waarin vooral ratten door rijkelijke consumptie van citrusvruchten van zwaar lijden verlost zouden zijn. Maar alleen ontbrak de overtuiging: immers ratten verdragen geen citrusvruchten en overlijden daaraan – en dat, ofschoon het alleseters zijn. Niet alleen knaagdieren hebben daarmee hun problemen: In hovenierskringen word zelfs de compostering van citroenschillen kritisch bekeken. Immers behandelde citroenschillen zouden de werking van micro-organismen in de composthoop kunnen remmen, - dat kunnen de natuurlijke afweerstoffen ook. Ook wanneer het verder niet zo tragisch is, laat het zien, hoe hier blijkbaar met twee maten gemeten word.
Laten we de kerk in het midden: Een beetje citroenschil in het eten is volledig in orde: Wie zin heeft, raspt ze in het koekdeeg. Gekandeerde schillen in de vorm van orangeat of de beroemde britse “marmelade” met de schil van bloedsinaasappelen zijn traditionele levensmiddelen. Anders eet de mens het vruchtvlees en gooit de schalen weg – zoals hij ook niet met zijn graan, het stro verteert of met de kip ook zijn veren.
Eet smakelijk!
Literatuur:
Verbraucherzentrale Bayern: Warum sollte man Orangen nicht ganz so gründlich schälen? Pressemeldung vom 20.11.2014
Harborne JB: The Flavonoids. Chapman & Hall, New York 1988
Luckner M: Secondary Metabolism in Microorganisms, Plants and Animals. VEB Gustav Fischer, Jena 1990
Rosenthal GA, Berenbaum MR: Herbivores: Their Interactions with Secondary Plant Metabolites. Vol 1 & 2. Academic Press, San Diego 1991
Environmental Protection Agency: Prevention, Pesticides And Toxic Substances: R.E.D. FACTS: Limonene. EPA-738-F-94-030, 1994
Ibrahim MA et al: Insecticidal, repellent, antimicrobial activity and phytotoxicity of essential oils: With special reference to limonene and its suitability for control of insect pests. Agricultural and Food Science in Finland 2001; 10: 243-259
Strick R: Dietary bioflavonoids induce cleavage in the MLL gene and may contribute to infant leuke-mia. PNAS 2000; 97: 4790–4795
Deutscher Tierschutzbund: Steckbrief Ratten. Ohne Jahr
Pretel MT et al: Enzymatic peeling of citrus fruits: Factors affecting degradation of the albedo. Tree & Forestry Science & Biotechnology 2008; 2 (Special Issue 1: 52-59)
