Nuttig bij kankertherapie

Door Udo Pollmer 

Menige zelfbenoemde gezondheidsapostel heeft de vrije radicalen tot doodsvijand verklaard. Niettemin is juist dat zeer gevaarlijk – want ze doen veel goeds. En de veronderstelde Good Guys, de antioxidanten, zijn zelf behoorlijk kwaadaardig.

Er zijn mythes die eenvoudigweg onuitroeibaar zijn. Vaak echter zijn diegene eerder dood, die geloof hechten aan zulke mythen: Bijvoorbeeld aan het gekke idee dat, antioxidanten uit groente & fruit, in geval van nood ook uit wijn en groene thee, onze cellen zouden beschermen en “de rode kaart” aan kanker geven. TV-dokters beloven dat antioxidanten zoals vitamine C, vitamine E of ook...

...wel seleen in het lichaam op vrije radicalen jagen. Deze zouden ernstige oxidatieve stress veroorzaken en die zijn op hun beurt voor zowat alle welvaartsziekten verantwoordelijk.

De vrije radicalinski’s dringen, zo lees ik, “als kleine dieven” stiekem in de cellen naar binnen, om daar een elektron “te jatten”. Op hun dievenpad vernietigen ze gezonde cellen. Deze uitleg is strikt gezien niet eens helemaal verkeerd – want het lichaam bouwt immers zelf gericht vrije radicalen. Het produceert in het bloed waterstofperoxide en daarmee bestrijd het daadwerkelijk “gezonde cellen”, namelijk ziekteverwekkers.

Enkele radicalen zijn zelfs een soort gezondheidspolitie

Waterstofperoxide-radicalen zijn een soort gezondheidspolitie. De agressieve stof maakt niet alleen bacillen van kant, maar doodt ook zieke lichaamscellen. Het zorgt voor een gecontroleerde cel-dood. En precies dat maakt het onderscheid tussen normale cellen en kankercellen. Kankercellen zijn onsterfelijk en groeien ongeremd verder. Alle anderen moeten na gedane arbeid plaats maken voor nieuwgevormde cellen.

Waterstofperoxide is overigens een wonderbaarlijke toiletreiniger, en daarnaast verandert het op betrouwbare wijze donkerharige schoonheden in attractieve blondines. Het maakt niet uit hetzij als blondeermiddel of als afweerstof van het immuunsysteem, het is precies het tegenovergestelde van antioxidanten zoals b.v. vitamine E. Voert men muizen die aan kanker lijden gezonde kost met extra veel vitamine E, dan groeien de tumoren des te sneller. Daarbij konden de onderzoekers aantonen, dat de vitamine daadwerkelijk de vrije radicalen verminderden – maar helaas alleen in het zieke weefsel. Immers kankerweefsel verzameld vlijtig radicalenvangers zoals vitamine C of vitamine E, om zich daarmee vooral tegen het immuunsysteem te beschermen.

En er zijn niet alleen experimenten met dieren – De resultaten bij de inname van antioxidanten, van vitaminen ter preventie van kanker zijn tamelijk ontnuchterend. Een deel van deze studies moesten op grond van niet werkzaamheid - of zelfs een stijgend aantal kanker gevallen - afgebroken worden. Zo ook de in 2001 begonnen “SELECT”-studie met 35.000 mannen.
Onlangs werden de deelnemers nogmaals onderzocht. Van jaar tot jaar werden de nadelige effecten duidelijker: Wie op doktersadvies bij normale seleenwaardes nog extra seleen geslikt had, ging dubbel zo vaak lijden aan een gevaarlijke vorm van prostaatkanker. Wie daarentegen lagere seleenwaardes had en vitamine E slikte, verdubbelde eveneens zijn risico. Eendere onplezierige resultaten zijn er ook voor andere wonderpillen zoals lycopin uit tomaten, catechinen uit groene thee of vitamine D uit de apotheek.

Antioxidanten kunnen de kankerbestrijding hinderen

Het is zeker geen toeval, dat de meeste kankertherapieën – zoals chemo of bestraling – rijkelijk vrije radicalen produceren, om de verdedigingslinies van de tumoren te overwinnen en het zieke weefsel te vernietigen. Met antioxidanten worden de therapieën niet gewoonweg ondersteund, maar onwerkzaam.

Intussen schijnt de geneeskunst de biochemische feiten niet meer te vuur en te zwaard af te wijzen. Immers na 25 jaren falende therapie met radicalenvangers, probeert men nu eindelijk eens met het tegenovergestelde. In de dierenproeven functioneert het al. Wie de “gezonde” antioxidanten in het medicijnkastje laat staan, kan de tumor succesvoller terug dringen. Overigens: De idee is niet zo nieuw. In een werk over de betekenis van vitaminen schreef de Zwitserse gynaecoloog professor Hans Guggisberg al in 1935: “De voedingssupplementen hebben ook hun schaduwkanten. Ze bevorderen de groei van maligne tumoren.”

Ook hier geldt maar weer eens: Eet u toch wat u wilt – maar slik niet alle troep, die u opgediend word. Eet smakelijk!

Literatuur

Kristal AR et al: Baseline selenium status and effects of selenium and vitamin E supplementation on prostate cancer risk. Journal of the National Cancer Institute 2014; 106: djt456

Watson J: Oxidants, antioxidants and the current incurability of metastatic cancers. Open biology 2013; 3: e120144

Kristal AR et al: Plasma VitaminDand Prostate Cancer Risk: Results from the Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial. Cancer Epidemiology Biomarkers & Prevention 2014; 23; 1494–1504

Lippman SM et al: Effect of selenium and vitamin E on risk of prostate cancer and other cancers. JAMA 2009; 301: 39-51

Sayin VI et al: Antioxidants accelerate lung cancer progression in mice. Science Translational Medicine 2014; 6: 221ra15

EA Klein et al: Vitamin E and the risk of prostate cancer: results of The Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial (SELECT). JAMA 2011; 306: 1549-1556

Phimister EG et al: The promise and perils of antioxidants for cancer patients. New England Journal of Medicine 2014; 371: e177

Heinonen OP et al: Prostate cancer and supplementation with alpha-tocopherol and beta-carotene: Incidence and mortality in a controlled trial. Journal of the National Cancer Institute 1998; 90: 440-446

Duffield-Lillico AJ et al: Baseline characteristics and the effect of selenium supplementation on cancer incidence in a randomized clinical trial: A summary report of the Nutritional Prevention of Cancer Trial. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention 2002; 11: 630-639

Yusuf S et al: Vitamin E supplementation and cardiovascular events in high risk patients. The Heart Outcomes Prevention Evaluation Study Investigators. New England Journal of Medicine 2000; 342: 154-160

Gontero P et al: A randomized double-blind placebo controlled phase I-II study on clinical and molecular effects of dietary supplements in men with precancerous prostatic lesions.

Chemoprevention or "chemopromotion"? Prostate 2015; 75: 1177-1186

Sesso HD et al: Vitamins E and C in the prevention of cardiovascular disease in men: the Physicians' Health Study II randomized controlled trial. JAMA 2008; 300: 2123-2133

Lee IM et al: Vitamin E in the primary prevention of cardiovascular disease and cancer: the Women's Health Study: a randomized controlled trial. JAMA 2005; 294: 56-65

Lonn E et al: Effects of long-term vitamin E supplementation on cardiovascular events and cancer: A randomized controlled trial. JAMA 2005; 293: 1338-1347

Miller ER et al: Meta-analysis: High-dosage vitamin E supplementation may increase all-cause mortality. Annals of Internal Medicine 2005; 142: 37-46

Clark LC, et al. Effects of selenium supplementation for cancer prevention in patients with carcinoma of the skin. A randomized controlled trial: Nutritional Prevention of Cancer Study Group. JAMA 1996; 276: 1957-1963

Anon: Selen kann Prostatakrebsrisiko erhöhen. Ärzteblatt.de 24. Februar 2014

Schlütter J: Gefährliocher Mythos von gesunden Antioxidantien. Tagesspiegel 31. Januar 2014

Lohmann B: antioxidantien fördern resistente Tumore. Die Welt, 9. Januar 2013

Prigg M: Are antioxidants a waste of money? Study says eating expensive "superfoods" of taking supplement WON'T help you live londer. Daily Mail, 7 Januar 2015

Tarr P: How antioxidants can accelerate cancers, and why they don't protect against them. Cold Spring Harbor Laboratory, 10 Juli 2014

Guggisberg H: Die Bedeutung der Vitamine für das Weib. Urban & Schwarzenberg, Berlin 1935