Brotzeit door Udo Pollmer

Het is toch wreed – steeds weer nieuwe onheilsboodschappen over chemie in het voedsel kan uw eetlust tijdens de lunch doen vergaan. Glyfosaat is een even regelmatige als ongevraagde gast aan tafel – vroeger kwam het alleen voor in bier en krakelingen, nu is het ook al gevonden in melk. De zuivelfabrieken waren geschokt en verboden de boeren de onkruidverdelger te gebruiken. Het zal niet baten.

En toen het laatst om de melk ging, werden de chemici wantrouwig. Op grond van zijn eigenschappen kan glyfosaat namelijk...

...helemaal niet via het voer in de melk terechtkomen.

Heeft iemand dan stiekem een scheut glyfosaat in de melktank gesmeten? Nee. Het ligt er veel meer aan dat analyse: In het laboratorium word meestal niet het glyfosaat zelf gemeten, maar een metaboliet genaamd AMPA, de afkorting voor aminomethylfosfonzuur. AMPA ontstaat nu echter niet alleen uit glyfosaat, maar meer in het algemeen uit de afbraak van fosfonaten. Naast glyfosaat worden er nog vele andere stoffen toe gerekend, waarvan sommige zelfs in het huishouden worden gebruikt.

Het geheim van de schoonmaak kast

Fosfonaten zijn belangrijke reinigingsmiddelen. Omdat de boer zijn melkmachine net als de melkveehouderij moet reinigen, komt AMPA in de melk terecht. Wat voor de zuivelfabrieken geldt, geldt ook voor de brouwerijen en zelfs voor het hele voedselproductieproces. Het komt in het water terecht via de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Natuurlijk kunt u de fosfonaten vervangen door andere reinigingsmiddelen - dan zitten er gewoon andere sporen in. Jodoforen zijn bijzonder problematisch vanwege hun jodiumgehalte. Ik geef de voorkeur aan AMPA wanneer ik de keuze heb.

Fosfonaten zijn ook een geliefd geneesmiddel tegen osteoporose. De doseringen liggen enkele tientallen procenten hoger dan de gevonden residuen.
Aangezien AMPA-sporen overal te vinden zijn ten gevolge van het wijdverbreide gebruik van fosfonaten, verkondigen activisten ongegeneerd dat het bestrijdingsmiddel overal aanwezig is. Melk verontreinigd, bier verontreinigd, water verontreinigd. Ondertussen vertelt de dokter zijn patiënte dat osteoporose dankzij deze werkzame stoffen haar het afschrikwekkende heeft verloren.

Onder dierenmishandelaars

Daarvoor in de plaats komt nu de dreiging dat glyfosaat kanker zou veroorzaken. Aanleiding is een voedingsstudie met ratten. De auteurs, uitgesproken activisten tegen het werktuig van de duivel, toonden gruwelijke foto's van monstrueuze tumoren na het voeren van mais die met glyfosaat behandeld was. Om dit te doen, moesten de activisten wel een beetje foezelen: Ze namen er speciale ratten voor die snel tumoren ontwikkelen. Zo hoefden ze niet lang te wachten om ratten vol kankergezwellen te zien. Met deze methodiek hadden de auteurs evengoed kunnen "bewijzen" dat biologische maïs zonder glyfosaat ook tot kanker voert.

Alleen dierenmishandelaars wachten zo lang, tot de ratten ellendig creperen, om foto's te nemen. Serieuze onderzoekers doden de knaagdieren voordat de tumoren in het oog springen. Maar eigenlijk heb je geen kennis nodig op het gebied van proefdierkunde. Wanneer het zo zou zijn, zoals in de media wordt gemeld, zou in de VS, waar glyfosaat vaak bovengemiddeld wordt gebruikt, het vee in de stal, maar ook dieren in het wild, al op jonge leeftijd moeten sterven aan monstrueuze tumoren. Maar dat doen ze niet.

Met glyfosaat tegen kanker?

Wie weet, is het effect misschien heel anders? Ik heb hier twee studies in de aanbieding van Amerikaanse stamcelonderzoekers: zij hebben ontdekt dat AMPA, en in sommige gevallen zelfs de uitgangsstof glyfosaat, de groei van tal van menselijke tumorceltypen blokkeert, bijvoorbeeld die van prostaatkanker. 

Wanneer de stof in frambozen aanwezig zou zijn geweest dan zou het gejuich niet van de lucht zijn - maar een gewasbeschermingsmiddel is natuurlijk geen vermelding waard. Hoop wekken bij kankerpatienten mogen alleen ideologisch correcte stoffen. 

Nu duikt er een onderzoek in de media op, dat ontdekt zou hebben dat glyphosat de darmflora beschadigt. Dit is niet onlogisch, omdat de stof – hoog genoeg gedoseerd - antibiotische effecten heeft net zoals bestanddelen van fruit - anders zouden de vruchten in het wild al aan de boom rotten. Maar de auteurs leggen uit dat zelfs sporen schadelijk zouden zijn geweest voor de ratten. 

Een blik in de studie helpt: En ziedaar - niets. De resultaten zijn net zo verspreid als een schot hagel. Je vraagt je onwillekeurig af wie zich zo'n onzin kan veroorloven. Een Istituto Ramazzini bij Bologna - een sociale coöperatie die giften inzamelt. Om in gesprek te komen is zo'n "studie" van glyfosaat geen slecht idee. Diegene die nobele sociale doelen nastreeft, die dringend geld nodig heeft, neemt het misschien niet zo nauw met de wetenschappelijke integriteit.

Ökotest: Gebakken lucht

Het tijdschrift Ökotest heeft zojuist een "bijzonder twijfelachtige" pesticide in supermarktproducten ontdekt: tebuconazool. Hoe weinig van dit fungicide werkelijk in het voedsel zat wordt niet vermeld. Maar tebuconazool wordt ervan verdacht kanker te veroorzaken. Aangezien ongeveer een derde van alle natuurlijke stoffen in planten aanwezig, wel in het een of ander testsysteem als kankerverwekkend is ingedeeld, is het resultaat slechts gebakken lucht.

Dit genoemde fungicide behoort tot de klasse van triazolen, die ziekteverwekkende schimmels doden. Een paar van deze werkzame stoffen sproeit de groente- en fruitteler, de anderen schrijft de dokter voor bij voetschimmels, darmschimmels en vaginale schimmels zoals candida. En om het te laten werken, zijn de vereiste doseringen veel, veel hoger dan de residuen in de groenten.

Gewas-beschermingsmiddelen en mensen-beschermingsmiddelen - pesticiden en geneesmiddelen - zijn veel nauwer met elkaar verwant dan de meeste burgers vermoeden. Als medicijn wordt het in hoge doseringen ingenomen en gevierd als een redder in de nood - als pesticide is dezelfde stof een boodschapper van de dood, zeker wanneer het gaat om onvoorstelbaar kleine hoeveelheden. Zonder gewasbescherming kan er geen sprake zijn van bescherming van de mens - want zonder voedsel regelt het thema gezondheid zich wel vanzelf. Daarom: Eet smakelijk!

Literatuur

Parajuli KR et al: Aminomethylphosphonic acid and methoxyacetic acid induce apoptosis in prostate cancer cells. International Journal of Molecular Sciences 2015; 16: 11750-11765

Li Q et al: Glyphosate and AMPA inhibit cancer cell growth through inhibiting intracellular glycine synthesis. Drug Design, Development and Therapy 2013; 7: 635–643

BfR: BfR-Studie bestätigt: Kein Glyphosat in Muttermilch nachweisbar. Pressemeldung 08/2016, 11.02.2016

Ames BN et al: Dietary pesticides (99.99% all natural). PNAS 1990; 87: 7777-7781

Seralini GE et al: RETRACTED: Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize. Food and Chemical Toxicology 2012; 50: 4221-4231

Mao Q et al: The Ramazzini Institute 13-week pilot study on glyphosate and Roundup administered at human-equivalent dose to Sprague Dawley rats: effects on the microbiome. Environmental Health 2018; 17: e50

Anon: Glyphosat verändert die Darmflora. Deutsche Welle 6. Juni 2018

Weiland M et al: Phosphonic acid: pesticide or "foliar fertilizier"? Residues in organic and conventional samples from the German market. CVUA Stuttgart, European Pesticide Residue Workshop 2014

Hinsch B: Keine einsame Spitze. Öko-Test Magazin 2018; H.6: 28-38

Sevrain CM et al: Phosphonic acid: preparation and applications. Beilstein Journal of Organic Chemistry 2017; 13: 2186–2213

Drzyzga D, Lipok J: Analytical insight into degradation processes of aminopolyphosphonates as potential factors that induce cyanobacterial blooms. Environmental Science & Pollution Research 2017; 24: 24364–24375