Brotzeit door Udo Pollmer

In de biologische landbouw worden uiteindelijk ook alleen maar biologisch-dynamische sproeimiddelen gebruikt, nietwaar?! Aan het woord is de levensmiddelchemicus Udo Pollmer, wetenschappelijk leider van het EU.L.E.-instituut.

Met glyfosaat is het zo goed als gedaan. De milieubeschermers juichen, de boeren zijn wanhopig op zoek naar gelijkwaardige alternatieven. Aan slimme adviezen schort het niet.
Een landbouw politica van de Grünen adviseert, om het onkruid niet met glyfosaat te doden, maar het eens met papier te proberen, daar ze dit voor een "natuurlijk materiaal" houdt. De talloze dubieuze chemicaliën, die in de verschillende soorten papier en drukinkten zitten, zullen waarschijnlijk het glyfosaat...

...veruit in de schaduw stellen. Maar misschien wilde de voormalige afgevaardigde alleen maar haar geschriften over het landbouwbeleid op passende wijze inzetten.

Daarin lezen we namelijk, dat men het onkruid ook door vee af kan laten grazen. Varkens zouden "er bijzonder goed in zijn, het opkomend onkruid en grassen te reguleren." Die woelen op zoek naar regenwormen en wortels eenvoudig alles om. Dan is de akker weliswaar geruïneerd, maar nog lang niet vrij van onkruid.

Met vuur en vlam voor de bescherming van de natuur

In Braunschweig heeft de stad vriendelijk bedankt voor de medewerking van eco-varkens. Ze gaat de vegetatie liever te lijf met hitte. Voor de rond 80.000 vierkante meter stedelijke ruimte kochten zij een speciale trekker en creëerde vijf nieuwe arbeidsplaatsen, om het stadse groen te verbranden, zo rapporteerde de NDR. Maar vijf bleken te weinig, men heeft er nog zeven meer nodig. Het grapje kostte tot nu toe iets minder dan een half miljoen euro. Daarmee wordt niet alleen belastinggeld verbrand, maar ook het onkruid – en wel "tot aan de wortels." Daar wordt het de insecten echter warm om het hart. Adieu, jullie lieve aardhommels, jullie argeloze zandbijen, we houden ervan, jullie legsels te roosteren.

Ook met heet water kunnen planten, kevertjes en de kroost van bodembroeders op een heel natuurlijke manier verdelgd worden. Stoomapparaten vernietigen doeltreffend het diepgewortelde onkruid. Nog prikkelender is het onkruid te doden met 15.000 volt. Hiervoor trekt een tractor een 80kW Generator over het veld, een metalen applicator leidt de stroom naar het plantendek, waaruit dan stroom tot diep in de wortels doordringt. Met een tweede applicator, word het circuit weer gesloten. Daar lichten de oogjes van de mol op, wanneer hij onder stroom komt te staan.

Alle fysische handelswijzen verbruiken veel energie, dat wil zeggen diesel. Daarom vallen de eco-balansen voor chemische methoden meestal beter uit. Als opvolger van glyfosaat wordt momenteel het 7-desoxy-sedoheptulose gehypt. Want die is natuurlijk, maar schaadt de planten exact zoals glyfosaat. Althans in het lab. Of dat ook op het veld werkt staat nog in de sterren. Sedoheptulose wordt geproduceerd door cyanobacteriën. Deze groep organismen behoort tot de ergste gif-producenten van deze planeet. Waarom vraagt nu niemand vragen over de restrisico's hiervan?

Er waren veel distels en weinig brood

In het koor van eco-fantasten wil de agrarische pers niet ontbreken. Van haar kant had ze “een biologisch alternatief" op het schild gehesen: het pelargonzuur. Het wordt o.a. uit distels gewonnen en heeft een soortgelijk werking als het omstreden chemische herbicide glyfosaat. De distel zelf is een ideale duurzame biologische - ecologische grondstof. Ze is meerderjarig en uiterst weinig eisend, want ze groeit op karige gronden en heeft nauwelijks mest en water nodig. 

De distel, het Bijbelse symbool voor onvruchtbaar land, dus voor honger, wordt nu aangeprezen als ecologisch ideaal voor boeren! Zijn ze nog wel goed snik? Wie distels laat groeien bederft zijn land. Wat doet de biologische boer doen wanneer hij zich weer wil ontdoen van de diep wortelde planten? Dan helpt vooral een ding: rijkelijk Roundup, overvloedig glyfosaat. Met zijn biologische middelen, heeft hij geen kans tegen distels.

Het idee dat de stof uit biologische distels gewonnen zou worden, is niet minder krankjorum: pelargonzuur wordt synthetisch gewonnen. Het is een van de belangrijkste industriële chemicaliën, het wordt gebruikt voor de productie van coatings, smeermiddelen, weekmakers en chemische wapens om opstanden neer te slaan. Het belangrijkste verschil met glyfosaat is de prijs: pelargonzuur is 100 maal duurder. En werkt daarmee vergeleken miserabel. Terwijl glyfosaat systemisch het onkruid doodt zodat het zaaibed daarna kan worden voorbereid, beschadigt het pelargonzuur slechts de groene bladeren. Het onkruid herstelt en overwoekert het zaaisel.

Kennelijk heeft men van het verbod op neonicotinoïde voor het beitsen van koolzaad nog niets geleerd. De beitsmiddelen deden de bijen niets, want daarvoor zouden ze eerst het zaadgoed uit de net ingezaaide akker hebben moeten pulken, om daaraan te likken. Als alternatief rest alleen nog maar de pyrethroïden. Maar die zijn niet toegelaten voor het beitsen van koolzaad, maar mogen pas worden toegepast wanneer de koolzaad ontsproten is. Dan zijn echter vier sproeibeurten noodzakelijk om de aardvlooien te controleren. De bijen-beschermers vierden dat als een triomf, en dat terwijl pyrethroïden zowat het bijengiftigste is wat er bestaat.

De verboden hebben ertoe bijgedragen, dat de koolzaadteelt sterk achteruitgaat. De gele zee van koolzaad bloesem was een paradijs voor nectar-zoekende insecten. Dat is echter ook weer een doorn in het oog van de onderzoekers van de Universiteit Würzburg: "hun bloemenpracht is zo aantrekkelijk voor hommels en andere wilde bijen, dat daardoor de bestuiving van wilde planten lager uitvalt." Wat vreselijk; hebben hommels, huis-bijen en wilde bijen eindelijk een rijk gedekte tafel en kunnen ze onbezorgd hun kroost groot brengen, is het weer niet goed.

Pesticide met karakter

Steeds heftiger wordt Maja de bij door natuurbeschermers bedreigt. Zo eist het Bayrische-Bienenbegehren dat de verwonde natuur door biologische landbouw geheeld gaat worden. Een vraag: waarmee bestrijden onze biologische boeren hun plagen? Nou, bijvoorbeeld met Spinosad. Helaas is dat biologische insecten-gif voor bijen bijzonder giftig, wat men van de verboden conventionele middelen zoals glyfosaat nu juist niet beweren kan. Maar daar stoort zich niemand aan.

Omdat veel biologische middelen slecht werken, maar wel schade toebrengen aan het milieu, (denk maar aan koper) is het begrijpelijk, waarom de biologische boeren met een scheel oog kijken naar hun conventionele collega’s. Zeker wat betreft een pesticide genaamd kalium-fosfonaat. Voor de ecologische toelating moeten ze eerst haar chemisch-synthetische oorsprong verhullen, zodat niemand dat merkt. Dus omschrijven ze hun droom pesticide als “met een natuurlijk karakter." Kalium fosfonaat is de nauwste verwante van Glycine-fosfonaat, in de volksmond "glyfosaat." Het is allemaal slechts een kwestie van karakter.

Literatuur

Heubuch M/Die Grünen/EFA: Alternativen zu Pestiziden in der Landwirtschaft: der Fall Glyphosat. Europäisches Parlament, Brüssel, ohne Jahr

Anon: Mit Strom gegen Unkraut. bwagrar.de 8. Januar 2019

Bloom J: Les Miserable Chemists: Will the French replace glyphosate with something 'worse?' American Council of Science and Health 5. Dec. 2017

NLM: Nonanoic acid. Toxnet https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/a?dbs+hsdb:@term+@DOCNO+5554

Universität Würzburg: Raps bedroht Wildpflanzen. Scinexx 7. April 2011 DLO

Holzschuh A et al : Expansion of mass-flowering crops leads to transient pollinator dilution and reduced wild plant pollination. Proceedings of the Royal Society B 2011; 278: 3444–3451

Böck A: Biologische Glyphosat-Alternative. Landwirt.com 23.10.2018

Sauer U: So kann die Distel das Glyphosat ersetzen. Sueddeutsche.de 5. Februar 2018

Podbregar N: Biolandbau: Tödliches Kupfer? Natur.de 12. April 2016

Brilisauer K et al: Cyanobacterial antimetabolite 7-deoxysedoheptulose blocks the shikimate pathway to inhibit the growth of prototrophic organisms. Nature Communications 2019; 10: e545 

Porterfield A: Far more toxic than glyphosate: Copper sulfate, used by organic and conventional farmers, cruises to European reauthorization. Genetic Literacy Project 20. March 2018

Bauer Willi: Kaliumphosphonat, Öko-Anbau und der Streit um die Zulassung. Blog 8. Juli 2016