Door Udo Pollmer
Probiotica worden beschouwd als een wondermiddel voor darmproblemen. Het effect is echter nauwelijks bewezen. Ook de veterinaire geneeskunde heeft er al ervaringen mee opgedaan – en daar heerst geen gebrek aan waarschuwingen.
De tijden waarin antibiotica nog de naam hadden van levensreddende wonderenmiddelen zijn voorbij, althans voor het moment. Nu wordt het tegenovergestelde gevraagd, de probiotica. bacteriën worden niet langer lukraak vergiftigend genoemd, verlichte tijdgenotes geven er de voorkeur aan om hen als een soort politiemacht...
...hun darmen in te sturen: daar dienen de probiotica de schurken onder de microben handboeien om te doen, en hen dan af te voeren. Meer kun je in de darm niet doen.
Het intensief bezig houden met de darminhoud beperkte zich vroeger tot zuigelingen in de anale fase. Nu zijn deze boodschappen in het midden van de samenleving aangekomen. Gezondheidsbewuste medeburgers zijn een en al oor, wanneer darmsaneerders sprookjes vertellen uit het naaikistje of zelfs uit de nachtspiegel. De verwachtingen waren enorm, sinds voorlichtingsprogramma’s beloofden, dat de dikkeren moeiteloos af konden vallen, door poepdonaties van slanken. Met 'vers gedrukte poep' zouden probiotische bacteriën gekweekt kunnen worden, die als ingrediënt in de yoghurt de clientèle in verrukking moesten brengen.
Waarschuwing voor resistenten
Laten we ons liever richten op een minder in wonderen gelovende twijg van de geneeskunst, de diergeneeskunde. Aangezien falende producten in de stal snel kunnen leiden tot schadeclaims, zijn de bevindingen van dierenartsen betrouwbaarder dan van TV-doktoren. Natuurlijk wordt ook voor vee en huisdieren naarstig naar alternatieven voor antibiotica gezocht, en hebben onderzoekers ook talloze probiotica getest. Helaas, de resultaten in de stal vielen bitter tegen.
Daarvoor heerste er geen gebrek aan waarschuwingen: bijvoorbeeld, vóór het bevorderen van resistenten. Sommige probiotische bacteriën werken in de darmen als draaitafels: zij nemen de resistente genen van andere bacteriën over en reiken hen indien nodig aan ziekteverwekkers door. Dan faalt de antibiotica dankzij probiotica. Onderzoekers zijn ook kritisch over het gebruik ervan bij immuun-zwakke dieren. Overgedragen op mensen, betekent dit: Probiotica is niks voor kleine kinderen, niks voor oude mensen, niks voor de zieken en na de behandeling met antibiotica ook geen goed idee.
Studies vol methodologische fouten
En dit is nu net de reden dat Probiotica zo warm wordt aanbevolen in deze groep mensen. Laten we dus eens een blik werpen op de beschikbare data voor mensen.: Een actueel overzichtswerk gewijd aan buikpijn en constipatie bij kinderen en adolescenten: In de evaluatie van 16 kwalitatief hoogwaardige studies was er geen noemenswaardige werking.
En hoe zit het er uit bij het prikkelbare darm syndroom? Daarover bestaan ook een aantal studies die, zoals uit een zojuist gepubliceerde analyse blijkt, die zo vol methodische tekortkomingen zitten, dat daaruit geen zinnige conclusie getrokken kon worden. Zoals bekend kan men met genoeg statistische grappen en grollen grote hoop te wekken bij het publiek. De fabrikanten zullen de auteurs danken voor bewezen lippendienst.
Daarbij rijst nog een andere vraag op: wanneer probiotica geen overtuigend nut heeft, hoe ziet het er dan met de bijwerkingen uit? Het antwoord levert een derde, eveneens zojuist gepubliceerd overzichtswerk. Resultaat: de bijwerkingen, vooral de ernstige, worden in de regel toegedekt of volledig achtergehouden. Nou, bedankt!
Patiënten met ernstige winderigheid
Gelukkig zijn er altijd wel artsen die van alles niet zomaar willen accepteren: op de Medical College in Georgië (USA) verwonderden ze zich over patiënten die klaagden over ernstige winderigheid en tegelijkertijd leden aan sufheid en verwarring. Behoedzame diagnostiek bracht de oplossing van het raadsel aan het licht: in de dunne darm, hadden zich grote koloniën probiotische bacteriën gevestigd. Daar vormden zij, naast allerlei gassen, ook lactaat. Naast hoofd -en rugpijn kan dit leiden tot ernstige neurologische en psychiatrische symptomen, zoals bewustzijnsstoornissen, visuele stoornissen, spierzwakte, verlamming en epileptische aanvallen. Vandaar de verwarring van de patiënten.
Gelukkig bestaat er een effectieve therapie bij een kolonisatie van de darmen door probiotica bacteriën. Men reinig het hele systeem met een krachtig antibioticum. Dit bracht de ontspanning terug in de golvende darm en vooral een heldere kop. Maaltijd!
Literatuur:
Liao SF, Nyachoti M: Using probiotics to improve swine gut health and nutrient utilization. Animal Nutrition 2017; 3: 331-343
Wegh CAM et al: Effectiveness of probiotics in children with functional abdominal pain disorders and functional constipation. A systematic review. Journal of Clinical Gastroenterol ogy 2018; epub ahead of print
Shapiro J et al: Risk of Bias Analysis of systematic reviews of probiotics for treatment of irritable bowel syndrome. Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018; epub ahead of print
Bafeta A et al: Harms reporting in randomized controlled trials of interventions aimed at modifying microbiota. A systematic review. Annals Internal Medicine 2018; 169: 240-247
Rao SSC et al: Brain fogginess, gas and bloating: a link between SIBO, probiotics and metabolic acidosis. Clinical and Translational Gastroenterology 2018; 9: e162
Hanschke N: Spektrum neurologischer Erkrankungen mit isolierter Laktaterhöhung im Liquor cerebrospinalis bei zunächst unklarer Diagnose. Dissertation, Universität Ulm 2015
Teuber M et al: Antibiotikumresistente Bakterien: eine neue Dimension in der Lebensmittelmikrobiologie. Lebensmittel-Technologie 1996; 29: 182-198
