Perchloraat in levensmiddelen
Door Udo Pollmer
In kruiden, bladgroente of broccoli is perchloraat aantoonbaar aanwezig. Maar waar komt die onkruidkiller vandaan, die immers al lang geleden verboden werd? Bij hun onderzoeken stieten wetenschappers op een tot dusverre onderschatte pesticidebron.
Een pesticide. Waarvan men aannam, dat het al lang uit de ecologische kringloop verdwenen zou zijn, is gewoonweg niet klein te krijgen. Regelmatig vinden chemici aanzienlijke residuen. Belast zijn hoofdzakelijk kruiden, groene bladgroente, broccoli, maar zelfs pudding kan betroffen zijn. Voor...
...campagnes deugt het plantenbeschermingsmiddel minder, omdat dit keer geen bekende fabrikant aan het kruis genageld kan worden.
Het gaat om de onkruidkiller perchloraat, dat al een tiental jaren geleden verboden werd. Ergerlijk is het, dat de toegelaten hoogste hoeveelheden tamelijk hoog gesteld zijn, bij kas-rucola zelfs honderdmaal hoger dan bij andere verboden middelen. En dat bij een pesticide, dat tot in de moedermelk doordringt. Volgens de beoordeling van de Oostenrijkse vak autoriteiten zijn de grenswaardes veel te hoog gesteld. Bij hoge groenteconsumpties vrezen zij bijwerkingen op de schildklier.
Perchloraat kan niet alleen door het sproeien op het veld in de groente belanden, maar ook via het kunstmest, die daarmee verontreinigd zijn. Als verdere bron geldt een desinfectie van bladsla en kruiden met chloorhoudend water. Dit is echter bij ons niet toegestaan. Het met afstand belangrijkste gebruiksdoel is echter het leger: Perchloraat dient als brandstof voor raketten, Daarbij word natuurlijk het een en ander verschoten en beland in het milieu. Daarmee en met de gevolgen van kernwapentesten verklaarden de Amerikanen tot nu toe residuen in het oppervlaktewater.
Perchloraat ontstaat in het zonne-systeem
Lange tijd ging de vakwereld ervan uit, dat we belastingen gewoonlijk aan menselijke activiteiten te danken hebben. Nu echter komen natuurlijke bronnen in de focus van het onderzoek. Perchloraten worden door bliksem in de atmosfeer gevormd, waarmee de wijdverbreide aanwezigheid zinvoller verklaard kan worden. Er werd echter nog een gigantische pesticidebron ontdekt: Het Universum. Perchloraat ontstaat in het zonne-systeem en naar het schijnt langs dezelfde chemische weg als in de atmosfeer: uit het alom aanwezige chloor en ozon. De isotopenpatronen zijn identiek.
De bodem op Mars is compleet met deze brandstof en pesticide verontreinigd. Daarnaast vonden ze geheel ten overvloede ook nog chloorkoolwaterstoffen, die op aarde verboden zijn. Wie schadelijke stoffen principieel voor “mensengemaakt” houdt, mag nu de kleine groene marsmannetjes verdenken, het gif stiekem in een Marskrater onder elkaar geroerd te hebben. Als brandstof voor hun vliegende schotels. Toen ze er vandoor zijn gegaan, hebben ze hun gifbelt eenvoudigweg laten liggen.
Misschien komen daar ook de polycyclische koolwaterstoffen vandaan, die op aarde als kankerverwekkend geclassificeerd zijn, maar ongegeneerd overal in het heelal rondzwerven. Ze ontstaan immers in verbrandingsmotoren. Diesel en aardgas is er in het universum genoeg. Naast geweldige hoeveelheden aan klimaatschadelijk methaan zwabbert rijkelijk aardolie door de eindeloze verten van de Paardenkopnevel. Hoe deze zogenaamde “fossiele brandstoffen” daarin verzeild zijn geraakt?
Stortplaats Universum
De hemel hangt niet alleen vol met violen, gif en gas, maar ook met zoetigheid. In meteorieten bevind zich een uitgebreid assortiment suikerstoffen. Het zijn weliswaar slechts sporen, maar rekent men dat om naar het wereldheelal, dan mogen alleen al de suikervoorraden die in de Melk(!)weg rondzwerven, grenzeloos zijn.
Zonder oog voor de verre verlokkingen, sturen wij daarentegen ons schrot in het heelal: In de aardse Orbit vliegen kapotte satellieten, gereedschapstassen, zelfs een astronauten handschoen rond, - duizenden tonnen. Spoedig is het Universum nokvol met menselijke nalatenschappen. Zo snel kan het gaan.
Zo rest slechts het troostende inzicht van Albert Einstein: “Twee dingen zijn oneindig, het Universum en de menselijke domheid, maar van het Universum weet ik het nog niet helemaal zeker.” Eet smakelijk!
Literatuur:
Wolheim A et al: Neu entdeckt: Kontamination von pflanzlichen Lebensmitteln mit Perchlorat. CVUA Stuttgart, 20. Juni 2013
Vejdovszky K et al: Risk Assessment of dietary exposure to perchlorate for the Austrian population. Food Additives & Contaminants Part A Chem Anal Control Expo Risk Assessment. 2018 Jan 11. /epub ahead of print
Jackson WA et al: Heterogeneous production of perchlorate and chlorate by ozone oxidation of chloride: Implications on the source of (per)chlorate in the solar system. ACS Earth Space Chemistry, Dec. 2017, epub ahead of print
McMullen J et al: Identifying subpopulations vulnerable to the thyroid-blocking effects of perchlorate and thiocyanate. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 2017; 102: 2637-2645
Zhang T et al: Placental transfer of and infantile exposure to perchlorate. Chemosphere 2016; 144: 948-954
Jackson AW et al: Widespread occurrence of (per)chlorate in the Solar System. Earth and Planetary Science Letters 2015; 430: 470-476
Paghosyan A et al: Perchlorate in the Great Lakes: isotopic composition and origin. Environmental Science & Technology 2014; 48: 11146-11153
Cooper C, Riosa AC: Enantiomer excesses of rare and common sugar derivatives in carbonaceous meteorites. Proc Natl Acad Sci 2016; 113: E3322–E3331
Fuchs GW: Polyzyklische aromatische Kohlenwasserstoffe im All. Kreislauf eines kosmischen Überlebenskünstlers. Physik in unserer Zeit 2009; 40: 290-295
Wadsworth J, Cockell CS: Perchloratees on Mars enhance the bacteriocidal effects of UV light. Scientific Reports 2017; 7: e4662
Galvin DP et al: Evidence for perchlorates and the origin of chlorinated hydrocarbons detected by SAM at the Rocknest aeolian deposit in Gale Crater. Jornal of Geophysical Research: Planets 2103; 118: 1955–1973
LAVES: Chlorat und Perchlorat in Lebensmitteln. 9.2. 2016
Seidler C: Die kosmische Müllkippe. Spiegel Online 22. April 2017
Anon: Kosmische Raffinerie im Pferdekopfnebel. Handelsblatt Online 25. Nov. 2011
Кропоткин ПН: Дегазация Земли и происхождение углеводородов. Бюллетень Московского общества испытателей природы. Отдел геологический 1985; 60 (Вып. 6): 3-18
Gould T: The Deep Hot Biosphere – the Myth of Fossil Fuels. Springer, New York 2001
