Transvet waarschuwingen
Door Udo Pollmer

Patat, snacks, zoetigheid – de „transvetbommen“ schaden kennelijk het hart en het brein. Daar zit erg veel hysterie bij, aldus Udo Pollmer: Een langdurige studie laat zien, dat mensen met meer natuurlijke transvetten in het bloed zelfs langer leefden.

„Experts waarschuwen voor transvetzuren.“ Met vette koppen wordt het er bij de bevolking ingehamerd: Overal loeren „Killervetten“, die, zo lees ik, „niet alleen het figuur, maar ook de vaten, het hart en zelfs het brein“ beschadigen. Het Killercommando valt de mensheid met „transvetbommen“ aan, het zwaarste geschut die de onvermijdelijke frietjes vormen, gevolgd door zoetwaren, snacks en pannades rondom visfilets, die a.h.w. een bommentapijt vormen.

Laten we maar geen aandacht besteden aan de krijgshaftige taal van de voedselvoorlichters, maar ons liever bezig houden met de vraag, hoe de transvetten op de tafel belanden? Oorzaak is de gedeeltelijke harding, waarmee de vloeibare...

...oliën smeerbaar worden of frituurvet hittestabiel. Na de onderzoeken van de levensmiddelenbewaking van Baden Württemberg bereikt een 200 grams portie friet hoogstens een gehalte van 300 milligram transvet . Dat is eigenlijk niet meer waard om over te praten.

De DGE-vereniging dreigt eveneens met overlijden aan een hartkwaal door transvet en noemt op hun beurt in de eerste plaats de melk: Maar ook hier bevat een 0.2 literglas maar 250 milligram – net zoals bij de friet. Hier is echter de oorsprong volledig anders. Het is niet het gevolg van een technologisch proces, maar een echt natuurproduct: In het spijsverteringsstelsel van de herkauwers bevindt zich de pens-flora, die gras, hooi en silage verteert. En deze produceren al sinds de oertijd kleine hoeveelheden transvetzuren. Daarmee worden kalfjes, geitjes en lammetjes groot en sterk. Alleen de voedingsbewuste lezer krijgt daarvan sinds kort een hart- en hersenbeschadiging.

Hartinfarct door margarine?

Voor het kunnen plaatsen loont zich een korte blik in de geschiedenis: Jarenlang waren de gehaltes technische transvetten in dieet-margarines en bakkerijproducten zoals croissants, inderdaad tamelijk hoog. Toen de verdenking begon te groeien dat vooral de kennelijk zo goed voor het hart zijnde dieet-margarine gunstig was voor het hartinfarct, zag de margarine industrie zich genoodzaakt, hun procedés te wijzigen. Daardoor daalde over de hele linie de toevoer aan transvetten. De luide roep om een algehele daling was voor de levensmiddelenindustrie tegelijk het te verwachte voorwendsel, om in alle recepturen de dure boter en room door goedkope plantenolie te vervangen.

Het Bondsinstituut voor risicobepaling in Berlijn, het BfR, had al midden 2013 het sein-veilig gegeven: De “hoogte van de toenmalige transvetzurenopname in Duitsland is onbezwaarlijk voor de gezondheid”. Dat gold voor beide soorten transvetten – desondanks zou het van voordeel kunnen zijn te weten, of er een verschil tussen technische transvetten en natuurlijke bestaat.

Nieuwe bevindingen door lange termijn studies

Ondertussen is er op deze vraag al een antwoord uit Duitsland , uit Ludwigshafen, gekomen. Bij meer dan 3000 patiënten werden de aparte transvetzuren in het bloed geanalyseerd en de proefpersonen ongeveer tien jaar lang gevolgd. Resultaat: Wie meer natuurlijke transvetten in het bloed had, die leefde langer! Boter beschermt derhalve tegen coronaire aandoeningen. Bingo! De technische vetzuren hadden geen invloed – noch positieve, noch negatieve. DE auteurs gaan er – net als het BfR – er van uit, dat ook de tegenwoordig gebruikelijke hoeveelheden technische transvetten geen kwaad kunnen.

Of het zou de vraag moeten zijn , of het plezierige resultaat daadwerkelijk op de natuurlijke vetzuren berust, of dat er andere eigenschappen van levensmiddelen zijn, die van herkauwers afstammen. In ieder geval logenstraft het de vele hysterische waarschuwingen, die schermen met de bewering dat transvetten nog gevaarlijker zouden zijn dan roken. Ten slotte hebben al meerdere studies laten zien dat herkauwersvetten in het eten het infarctrisico laten dalen.

Maar in de gezondheidsroes interesseert dat niemand meer. De politiek ziet zich door de publieke mening tot handelen gedwongen en wil nu de veronderstelde gevaarlijke stoffen onze voeding uitdrijven. Toch een echte hersenbeschadiging? Totdat deze vraag opgehelderd is verheugen we ons op sappige rundersteaks, ijs met slagroom en vette kruidenkwark. Smakelijk!

Literatuur

Horn I: Kennzeichnung reicht nicht: EU-Kommission plädiert für europaweiten Höchstwert bei Transfettsäuren. Medscape 8.2.2016

Goesch A: Experten warnen vor Transfettsäuren. Diese Lebensmittel enthalten "Killerfette". T-Online 24.9.2015

Gerhard S: Cremig, fettig, ungesund. Zeit Online Gesundheit 19.6.2015

Ciesleski R, Henkenberens C: Gefahr durch Transfettsäuren. Deutschland kriegt sein Fett nicht weg. Spiegel Online 13.8.2015

Anon: Transfettsäuren: Gefahr für Herz und Kreislauf. Stiftung Warentest Online 25.9.2015

dpa/Lane J: Transfette: Hier verstecken sich die gefährlichen Fette. Focus Online

Winkelheide M: Transfette: billig und ungesund. Deutschlandfunk 20.5.2014

Hollersen W: In den USA verboten – in Deutschland kein Problem? Welt Online 28.6.2015

BfR: Höhe der derzeitigen trans-Fettsäureaufnahme in Deutschland ist gesundheitlich unbedenklich. Stellungnahme 028/2013 vom 6. Juni 2013

Pollmer U: Null Toleranz gegenüber Transfettsäuren. Macht die Selbstverpflichtung der Lebensmittelhersteller Sinn? Deutschlandradio Kultur, Mahlzeit vom 4. Mai 2013

Straub I et al: Trans-Fettsäuren – Besserung in Sicht? Informationsdienst der Chemischen und Veterinäruntersuchungsämter (CVUA) Stuttgart, Karlsruhe, Freiburg und Sigmaringen sowie des Staatlichen Tierärztlichen Untersuchungsamtes (STUA) Aulendorf – Diagnostikzentrum, Meldung vom 14.10.2014 

Kleber ME et al: Trans fatty acids andmortality in patients referred for coronary angiography: the Ludwigshafen Risk and Cardiovascular Health Study. European Heart Journal 2015 Sep 22. pii: ehv446 epub ahead of print

Bolton-Smith C et al: Does dietary trans fatty acid intake relate to the prevalence of coronary heart disease in Scotland? European Heart Journal 1996; 17: 837–845

Ascherio A et al: Trans-fatty acids intake and risk of myocardial infarction. Circulation 1994; 89: 94–101

Smit LA et al: Conjugated linoleic acid in adipose tissue and risk of myocardial infarction. American Journal of Clinical Nutrition 2010; 92: 34–40

Willett WC et al: Intake of trans fatty acids and risk of coronary heart disease among women. Lancet 1993; 341: 581–585

Bendsen NT et al: Consumption of industrial and ruminant trans fatty acids and risk of coronary heart disease: a systematic review and meta-analysis of cohort studies. European Journal of Clinical Nutrition 2011; 65: 773-783