Studie naar bitterstoffen en psyche

Door Udo Pollmer 

De opwinding over de voedingsstudie uit Innsbruck was groot. Er zou een relatie zijn tussen een voorkeur voor bittere stoffen en sadisme, zo werd gezegd. Klopt niet helemaal, meent Udo Pollmer.

Een voedingsstudie van de Universiteit Innsbruck heeft een golf van verontwaardiging veroorzaakt: Critici weren zich tegen de algemene verdenking, dat vrienden van zwarte koffie of witlof verkapte psychopaten zouden zijn. De Psychologe Christina Sagioglou en haar collega Tobias Greitemeyer willen namelijk uitgezocht hebben, dat een voorliefde voor bittere etenswaren met een hang naar sadisme gepaard gaat. Geen goede boodschap voor de koffiehuizen en de drankenhandel, die kruidenbitters verkopen.

De psychologen ondervroegen bijna 1000 vrouwen naar hun etensvoorkeur, en aansluitend daarop bepaalden ze hun agressie bereidheid met meerdere geconstrueerde gedragstestprocedures. Resultaat: Mensen, die bittere etenswaren...

...waardeerden, stemden daarbij opvallend vaak toe met zinnen als: “Wanneer ik me over anderen vrolijk maak, amuseer ik me, wanneer ze het voelen.” Of “Ik geniet ervan, anderen te stangen” of “Ik bekijk de bloederige filmscenes meerdere malen.” Ook al bewijzen correlaties helemaal niets, dan werken deze verklaringen toch bevreemdend. Bovendien zijn de bevindingen belastbaar – omdat de proef meermaals en met verschillende methoden gehouden werd, met telkens hetzelfde resultaat.

Kritici hebben niets substantieels in te brengen

Op het internet is de consternatie groot. De studie word als schoolvoorbeeld voor junk-science, ja als schande voor de wetenschap bejegend. Maar buiten beledigingen tegen psychologen in het algemeen en de auteurs in het bijzonder, hebben ze niets in weten te brengen als: de bevinding kan helemaal niet kloppen. En: hoe komt men überhaupt op het achterlijke idee, zoiets te onderzoeken. Precies dat is het, wat een onderzoeker van een ideoloog onderscheidt. De wetenschapper is nieuwsgierig en staat open voor de bevindingen. En hij neemt zijn resultaten niet persoonlijk.

Normalerwijze signaleert bitterheid natuurlijk geen sadisme, maar duidt op gif. Kinderen wijzen iets bitters instinctief af. Daarbij zijn kinderen zogenaamde supertaster – dat wil zeggen ze proeven het bijzonder intensief, zodat ze het onder alle omstandigheden uit kunnen spugen. Pas in de loop van de pubertijd, wanneer de lever rijpt, leren we deze smaak van geval tot geval te accepteren. Coffeïne is bitter maar het zorgt ’s morgens voor een beter humeur en maakt opgewekt. Ook de bitterstoffen in bladsalade ontplooien psychoactieve werkingen – het handelt hierbij om sesquiterpene, een soort dope. Dus alles totaal niet verdacht, wat pathologische nijgingen betreft.

Desondanks benadrukken de auteurs: „Wij vonden bijzonder sterke correlaties met alledaags-sadisme”. Iedereen kent tijdgenoten die er plezier uit putten, anderen te pesten of onzeker te maken. Een perfide vorm van het alledaags-sadisme zijn voedingstips als deze: “De bittere waarheid: Wij … hebben de bitterstoffen uit de levensmiddelen verbannen. Met dramatische gevolgen voor onze gezondheid en ons gewicht.” Of: “Bitterstoffen … - de ideale slankmakers”. Wie zich de levensvreugde niet vergallen laat, die word met ziekte en vervetting gedreigd.

Wie kant-en-klare gerechten met de bittere broccoli verontreinigt, is boosaardig

Waar immer mogelijk, mikt men op kinderen: Experts adviseren bitterstoffen “tegen hongeraanvallen op zoetigheid”. Dat bederft de eetlust. Of wat denkt u bij: “Een afkeer van bittere stoffen duidt op een bitterstof-behoefte”. Duidelijk toch – Wie honger heeft, heeft zich al overeten. Wie oorvijgen niet mag, verlangt daarnaar. Omdat we van je houden, krijg je klappen. Het citaat uit het rijk van de scholing tot voedingsadviseur is dus nog uit te bouwen.

Wie pils drinkt, van witlof houdt of grapefruit eet, is nog lang geen sadist. Maar wie ervoor zorgt, dat kant-en-klare gerechten voor kinderen met bittere broccoli verontreinigd worden, heeft zonder twijfel boosaardige neigingen. Hij heeft geen gruwelfilms nodig a la “de kettingzaagmoordenaar”, hij geniet ervan, zijn medemensen met voedingstips lastig te vallen en hen daarmee tot vertwijfeling te brengen. Dat is waarschijnlijk de grond voor het resultaat uit Innsbruck: Niet de bitters stoffen maken sadistisch, maar sadisten vallen daarmee hun medemensen lastig. Smakelijk!

Literatuur:

Sagioglou C, Greitemeyer T: Individual differences in bitter taste preferences are associated with antisocial presonality traits. Appetite 2015 epub ahead of print

Anon: Warum Bitterstoffe gut sind. Zentrum-der-Gesundheit.de 12.05.2015

Anon: Die bittere Wahrheit. Guter Rat 2011; Nr. 11: S.64-68

Anon: Bittere Vorlieben: Geschmack ein Hinweis auf Psychopathen. heilpraxisnet.de 18.10.2015

Anon: Bitterstoffe zum Abnehmen - die idealen Schlankmacher. Medizin-Welt, retrieved 26.10.2015

Pollmer U et al: Opium fürs Volk. Natürliche Drogen in unserem Essen. Rowohlt, Reinbek 2011

Pollmer U: Zirkus Brokkoli. Mahlzeit, Deutschlandradio, Sendung vom 5.10.2013