Brotzeit door Udo Pollmer

Waarom zouden we gearomatiseerde plantaardige gehaktballen eten? Jarenlang is ons heerlijk laboratoriumvlees uit stamcellen beloofd. Start-ups hebben toch al lang een grote verscheidenheid aan gekweekt vlees ontwikkeld. In de veganistische jubelpers lees ik al jaren dat we alleen nog maar hoeven te beslissen welke diersoort als eerste op de markt zou komen, en of in de vorm van steak, schnitzel of ham. Binnen een paar weken zou alles panklaar zijn.

"Nu begint het tijdperk van het laboratoriumvlees", jubelde de branche een jaar geleden. Bedrijven over de...  ...hele wereld zouden weldra reusachtige bioreactoren bouwen die jaar na jaar tienduizenden tonnen vlees zouden kunnen produceren. Er heerste een gold-rush sfeer: "triljoenen" dollars zouden er liggen te wachten op de exploitanten van de celpulp-reactoren. Maar het enige product, dat de jubelende markt tot nu toe in verrukking gebracht heeft, zijn nog steeds de "kipnuggets uit de petrischaal" van de firma Eat Just. "Eind 2020 heeft Eat Just 's werelds eerste, wettelijke goedkeuring voor echt, kwalitatief hoogwaardig vlees, dat rechtstreeks uit dierlijke cellen wordt geproduceerd wordt voor menselijke consumptie." Naar verluidt is er in Singapore veel vraag naar.

Over het "vlees van hoge kwaliteit": deze nuggets - een benaming aaneengeplakte kleine klompjes - zijn officieel gewoon "gekweekte kippencellen vermengd met plantaardige eiwitten". Wat voor soort plantaardige eiwitten? Mungbonen met paneermeel. Maar wat het werkelijk is, is onduidelijk, omdat de regelgevende instanties in Singapore het kennelijk ook niet weten.

En waarom niet? Het boerenportaal "agrarheute" vertrouwt op uitvluchten: De fabrikant "zwijgt om redenen van octrooibescherming". Welnu, laten we het octrooi eens bekijken: volgens Eat Just wordt het mungbonen-extract eerst met transglutaminasen gelijmd om een kauwbare massa te verkrijgen. De fabrikant beveelt ook acacia-gom of guar-gom aan als zwelmiddelen, evenals allerlei fosfaten die water binden; daarnaast zijn er speciale zetmelen als emulgatoren, om nog maar te zwijgen van conserveermiddelen zoals nitriet, natamycine of benzoëzuur.

Marketing à la Münchhausen

Helaas bedienen de kipnuggets geen "markt" in Singapore, zoals zo hoogdravend wordt beweerd. Volgens een lokaal nieuwsportaal zouden ze alleen in een exclusieve club worden geserveerd. Het te gekke mungbonen-kipproduct schijnt zo populair te zijn geweest dat hij niet eens meer op het menu staat. Maar Wagyu steaks wel. De slogan op de website van de club "I love wasting money" is vermoedelijk de enige verwijzing naar de veganistische keuken. Misschien wordt de gepaneerde kipbonenmassa in de achterkamer geserveerd - door in latex gehulde domina’s aan veganistische masochisten? Wie weet.

Zou het product, tegen de schijn in, toch ergens aangebodenworden, is de verleiding voor de fabrikant groot om in plaats van de dure celpulp uit de fermentor, als die al bestaat, een lepeltje goedkoop separatorvlees door het mungbonenpoeder te roeren. Op deze manier kan analytisch inderdaad kippen-DNA gevonden worden, maar kan het op grond van de kleine hoeveelheden niet eenduidig bepaald worden.

Hoe zinlozer de activiteit, hoe pompeuzer de woordkeuze: Het tot nu toe veelgeprezen 3D-bioprinten van stukjes vlees met "dierproefvrije vleesinkt" is alweer uit, nu komt er een nieuw idee uit de bio-printing fabriek: "Zeefdrukprocessen voor de grootschalige productie van bionische lagen. Deze moeten in een latere fase van het conditioneringsproces rijpen tot plakken vlees met een betrekkelijk dikke textuur". Diëlektrische pulsen worden gebruikt om de cellen uit te rekken en te verlengen, zodat ze in de mond niet zo vettig aanvoelen. Het lieve vee is stomverbaasd!

Nepvlees door nep-intelligentie

De aankondigingen, dat de beste veganisten ter wereld binnenkort een revolutie op de markt zouden ontketenen door interdisciplinair en wereldwijd samen te werken in de beroemdste onderzoekslaboratoria, verdwenen met stille trom uit de media. Nadat de gebalde veganistische intelligentie er tot dusverre niet in geslaagd is iets voedzaams op tafel te brengen, vertrouwt men nu op kunstmatige intelligentie. Zo lees ik dat, wanneer zij uiteindelijk bepaald heeft wat nodig is voor echt vlees, dan zou labvlees een fluitje van een cent zijn. Wat een zet: nepvlees door nepintelligentie. Hier overtreft het veganisme zichzelf.

Waar komen de voedingsstoffen voor in-vitro-vlees vandaan? Alle stoffen waaruit de nieuwe cellen moeten worden gevormd, zijn in geprefabriceerde vorm nodig. De meeste daarvan zullen in bioreactoren worden geproduceerd door genetisch gemanipuleerde bacillen en gisten. Aminozuren, vetten, speciale eiwitten, hormonen, signaalmoleculen en vooral groeifactoren in het ultrasporen bereik - een uiterst complex mengsel dat ook onbekende begeleidende stoffen van de gemanipuleerde organismen zal bevatten. Zorgen om de veiligheid? Toch niet bij gentechniek.

Zo ziet er de huidige situatie uit

- Alleen de dierlijke stofwisseling produceert alle voedingsstoffen die nodig zijn om vlees te maken uit minderwaardige grondstoffen, zoals gras of voedselresten. In precies de juiste hoeveelheden en de juiste kwaliteit, milieuvriendelijk, risicoloos en gunstig in kosten. Elk dier is een evolutionair geoptimaliseerde bioreactor en dus in alle opzichten - vooral in ecologisch opzicht - enorm superieur aan alle technische apparaten. Dit geldt zelfs voor het methaan, dat eveneens vrijkomt bij het rotten van de begroeiing wanneer die niet door vee wordt afgegraasd. In het geval van in het lab gekweekt vlees zijn alleen al de kosten van de voedingsstoffen gigantisch.

- De productie vergt veel energie omdat de bioreactoren moeten worden verwarmd. Volgens Wikipedia worden "grote hoeveelheden energie toegevoegd aan de voedingsoplossingen, meestal in de vorm van soja of granen". Een beetje dom? Fermentoren worden verwarmd met elektriciteit, niet met hele granen. Bij het dier is de externe verwarming onnodig: pels of veren isoleren het optimaal. 

- Het dier levert waardevolle natuurlijke meststof. Zonder mest zijn er geen oogsten. In plaats daarvan moet energie-intensieve kunstmest worden geproduceerd. In plaats van meststof produceert de bioreactor alleen gevaarlijk afval dat verbrand moet worden. 

- In vitro vlees heeft antibiotica nodig. In het laboratorium kan steriel gewerkt worden, maar niet in de industriële massaproductie. Het grote aantal componenten, die bijna allemaal afkomstig zijn van fermentoren, zijn smakelijke hapjes voor bacteriën, virussen en andere klein vee. Dieren hebben een immuunsysteem dat ziektekiemen afweert. Het heeft alleen af en toe hulp nodig. De reactor heeft het preventief nodig. Zijn antibiotica behoefte ligt dus hoger dan die van een legbatterij.

- In-vitro-vlees is hormoonvlees: het heeft nog steeds het hartbloed van levende foetussen van drachtige koeien nodig. De moederdieren worden gedood vóór het kalven, het kalf wordt uit de baarmoeder gesneden en een holle naald wordt in het hart gestoken om het bloed eruit te zuigen. Het foetale extract wordt technisch foetaal kalfsserum genoemd. Het is nog steeds het uitgangspunt van "vlees zonder dierenleed". Hoewel koortsachtig wordt gewerkt aan nieuwe, d.w.z. "dierproefvrije" cultuurmedia, is tot dusver geen enkel op deze wijze vervaardigd produkt op de markt.

- Het enige wat nu nog ontbreekt zijn stamcellen of cellen die door genetische manipulatie (met CRISPR/Cas-9) onsterfelijk zijn gemaakt. Zij delen zich eindeloos, net als kankercellen, die ook eindeloos woekeren en daardoor doden. De droom van veel veganisten: stamcellen uit menselijk weefsel. Zo zouden vleeseters eindelijk hun eigen vlees in de vorm van gekookte ham op hun brood krijgen.

Om alle voedingsstoffen op natuurlijke wijze in voldoende hoeveelheden te produceren zodat een bioreactor zijn werk kan doen, zou het zinvoller zijn een varken vet te mesten, het in zijn samenstellende delen te ontleden en de rommel in een bioreactor te dumpen. Misschien lukt het om na een incubatietijd van een week de celmassa voor tien hamburgerpasteitjes te oogsten. 

Dus wat is het nut van de voortdurende ophef over "laboratoriumvlees", wat is het nut van de beruchte loze beloften? De euforische berichten over de bouw van enorme reactoren die binnenkort zal beginnen? Het dient als voorbereiding op de Grote Reset: het moet de bereidheid van de bevolking vergroten om maatregelen te accepteren die de vleesconsumptie beperken. Want binnen afzienbare tijd zal er weer vlees zijn - en het zal uit het laboratorium komen. Wat overigens niets anders betekent dan het uit voorzorg vernietigen van de bestaansmiddelen van de veehouders, zodat er in de afzienbare tijd geen terugweg meer is.

Als men daadwerkelijk in staat zou zijn vlees te produceren uit stamcellen, d.w.z. "echt vlees", dan zouden er ook "gekweekte" organen zijn. Niemand zou nog afhankelijk zijn van zogenaamde "orgaandonaties". Hiermee kan oneindig veel meer geld verdiend worden dan met een nep-steak. Op deze manier heeft de farmaceutische industrie, die haar toekomst ziet in een opslagplaats voor biologische reserveonderdelen, de risico's outgesourced, die worden gedragen door de donors en de investeerders. Als de bedrijven failliet gaan, kan Big Pharma de know-how voor een appel en een ei inpikken. Alleen al om deze simpele reden zijn alle berichten over echte biefstukken uit fermentoren veganistische hersenspinsels.

Opmerking

Een van de speciale proteïnen is het vermelden waard omdat de industrie er zo trots als een pauw op is: het haem (ook wel heem genoemd) een bestanddeel van het rode bloedpigment dat ijzer transporteert. Het moet in bioreactoren worden geproduceerd door genetisch gemanipuleerde gisten. De overgedragen genen zijn echter niet afkomstig van dieren, maar van de sojaboon, die een dergelijke stof in zijn wortels produceert. Deze soja-haem moet aan plantaardige gehaktballen worden toegevoegd, zodat ze bij verhitting de geur van gebraden vlees verspreiden. De hitte vernietigt het haem en maakt er pyrrol-achtige heterocyclonen uit vrij, die kenmerkend zijn voor deze geur. 

Voor de productie zijn myokinen nodig, boodschapperstoffen die de celdeling stimuleren. Opdat de bloedcellen ongecontroleerd kunnen woekeren, moeten al hun tegenhangers met hormonale middelen worden verlamd. Een enorme inspanning voor één enkele substantie onder de velen, die op eenzelfde veeleisende manier moeten worden geproduceerd.

Myokinen zijn speciale peptidehormonen die reeds werkzaam zijn in picomolaire concentraties. Pico is minder dan nano met een factor 1.000. We hebben het hier dus over biologische effecten van ultrasporen. Receptoren voor myokines worden niet alleen in de spieren aangetroffen, maar ook in de lever, het hart, de alvleesklier, het immuunsysteem en de hersenen. Het menselijk lichaam alleen al produceert en gebruikt meer dan 600 verschillende myokines. Als zij op biotechnologische wijze worden geproduceerd, is het een echte uitdaging, deze zolang te zuiveren, tot alleen de gewenste structuur overblijft.